ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Στον Χρήστο Κοτσακά
Η Μαίρη Ποδόγυρου διατηρεί τη δική της εταιρεία Επικοινωνίας, Ανάπτυξης και Ευρωπαϊκών Σχέσεων με την επωνυμία Mellon Omega και έδρα τις Βρυξέλλες. Κατέχει πτυχίο Κοινωνιολογίας και μεταπτυχιακές σπουδές στη Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων και το Μάρκετινγκ. Εχει 20ετή εμπειρία ως σύμβουλος επιχειρηματικής ανάπτυξης, συνεργαζόμενη με διεθνή brands στους τομείς των αερομεταφορών, των κατασκευών, της εκπαίδευσης, του τουρισμού, της τεχνολογίας και των ψηφιακών εφαρμογών επικοινωνίας.
Είναι στρατηγική απόφαση ζωής το να είσαι γυναίκα και να θέλεις να δραστηριοποιηθείς επιχειρηματικά
H Μαίρη Ποδόγυρου, Business Development & International Affairs, μιλάει στο Women in Digital για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην επιχειρηματικότητα, την τεχνολογία ως εργαλείο ενδυνάμωσης και τις στρατηγικές διεθνούς ανάπτυξης.
Η κ. Ποδόγυρου εστιάζει στην πίεση που δέχονται οι γυναίκες να προσαρμοστούν σε ανδρικά πρότυπα επιχειρηματικής συμπεριφοράς, τις δυσκολίες που σχετίζονται με την εξισορρόπηση επαγγελματικών και προσωπικών ρόλων, καθώς και τη σημασία της τεχνολογικής εκπαίδευσης για την επαγγελματική τους ενδυνάμωση.
Επιπλέον, συζητά τον ρόλο των media στη γεφύρωση του τεχνολογικού χάσματος και τη σημασία της συμμετοχής σε διεθνή δίκτυα για την ανάπτυξη των γυναικείων startups σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην επιχειρηματικότητα και την καριέρα τους, σήμερα;
Η επιχειρηματικότητα από μόνη της ως δραστηριότητα στηρίζεται σε χαρακτηριστικά όπως η επιμονή, ο ανταγωνισμός, η τόλμη, τα οποία παραδοσιακά συνδέονται με την ανδρική φύση. Έτσι, πολλές γυναίκες που βγαίνουν στον επιχειρηματικό στίβο αισθάνονται ένα είδος πίεσης, ότι πρέπει να προσαρμοστούν στα ανδρικά πρότυπα, δηλαδή να καλλιεργούν τις πιο «ανδρικές» πτυχές τους, αφήνοντας πίσω τα θηλυκά τους χαρακτηριστικά, που έχουν να κάνουν με τη συναισθηματική νοημοσύνη, τη στοργή, τη συνεργασία και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που προάγει την ανάπτυξη μέσω ευελιξίας και ενσυναίσθησης.
Παράλληλα, παραμένει δύσκολο σήμερα για τη γυναίκα η ισορροπία πολλαπλών ρόλων -μητέρα, σύζυγος, επαγγελματίας- ειδικά σε μια κοινωνία που εστιάζει στην επαγγελματική επιτυχία ως μέτρο ευτυχίας, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την προσωπική ευτυχία. Θεωρώ ότι ειδικά η ισορροπία μεταξύ μητρότητας και γυναικείας επιχειρηματικότητας δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν βοηθήσει περισσότερο η πολιτεία. Θα ήθελα, όμως, να σημειώσω και μια ακόμα θλιβερή πρόκληση -και τη λέω θλιβερή διότι πιστεύω ότι ξεκινά από την παιδεία, την ανατροφή και τελικά την ίδια την κοινωνία- την οποία έχω συζητήσει και με πολλές άλλες γυναίκες. Ακόμα και σήμερα, υπάρχουν άνδρες που σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον βλέπουν πρώτα τη γυναίκα και μετά τη συνάδελφο. Δεν μιλάω για σεξουαλική παρενόχληση, αλλά για συμπεριφορές που θυμίζουν περισσότερο την αλληλεπίδραση που θα είχε κάποιος σε μια κοινωνική συνάντηση διασκέδασης, παρά μια επαγγελματική συναναστροφή. Αυτό μπορεί να δημιουργεί έντονο στρες και εκνευρισμό στην καθημερινότητα των γυναικών, σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον που της δίνει το ρόλο της «γυναίκας» και όχι του «εργαζόμενου».
Πώς πιστεύετε ότι η τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει εργαλείο ενδυνάμωσης για τις γυναίκες και ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι για να την αξιοποιήσουν;
Αρχικά, για να αξιοποιήσει κάποιος την τεχνολογία, πρέπει να την κατανοήσει – και αυτό ισχύει τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Η εξοικείωση με τα τεχνολογικά εργαλεία είναι το πρώτο βήμα και αυτό απαιτεί εκπαίδευση, πρακτική και συνεχή ενημέρωση. Είναι ευρέως διαθέσιμα στην αγορά σεμινάρια, εκπαιδευτικά προγράμματα και διαδικτυακά μαθήματα, αλλά ακόμα και αν κάποιος δεν έχει τα χρήματα ή τον χρόνο για κάτι τέτοιο, τότε η επαφή με καθημερινές τεχνολογικές εφαρμογές, όπως τα εργαλεία επικοινωνίας, οι πλατφόρμες συνεργασίας και οι εφαρμογές παραγωγικότητας, βοηθούν πολύ στη σταδιακή κατανόηση αυτών των εργαλείων. Σήμερα, η τεχνολογία βοηθά στην εξοικονόμηση χρόνου και για μια γυναίκα που προσπαθεί να ισορροπήσει την επαγγελματική, οικογενειακή και προσωπική της ζωή, ο χρόνος είναι ανεκτίμητος. Τα τεχνολογικά εργαλεία που αυξάνουν την παραγωγικότητα, όπως οι εφαρμογές διαχείρισης έργων, τα εργαλεία αυτοματοποίησης, τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και οι ψηφιακές ατζέντες, μας διευκολύνουν να οργανώνουμε τις υποχρεώσεις μας πιο αποδοτικά και γρήγορα. Χάρη σε τεχνολογίες όπως το cloud computing και οι πλατφόρμες συνεργασίας εξ αποστάσεως, οι μητέρες μπορούν να εργάζονται ευέλικτα και να ανταποκρίνονται στις επαγγελματικές και οικογενειακές τους ανάγκες με μεγαλύτερη άνεση. Τέλος, εφαρμογές για διατροφή, γυμναστική και διαχείριση άγχους προσφέρουν στις γυναίκες υποστήριξη για τη βελτίωση της καθημερινότητας και προάγουν την ευεξία και την καλύτερη ποιότητα ζωής με πολύ χαμηλό κόστος.
Παρατηρούμε ότι το τεχνολογικό χάσμα δημιουργεί σοβαρές ανισότητες, ιδιαίτερα για τις πιο ευάλωτες ομάδες. Πώς μπορούμε να γεφυρώσουμε αυτό το χάσμα για να διασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες και άλλες μειονεκτούσες ομάδες δεν θα μείνουν πίσω;
Η μείωση του τεχνολογικού χάσματος δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της εκπαίδευσης. Απαιτείται η ευρύτερη ενεργοποίηση των Media και της κοινωνίας. Υπάρχουν ακόμα στερεότυπα που συνδέουν την τεχνολογία κυρίως με άνδρες, για αυτό είναι απαραίτητο να προβάλλονται περισσότερες ιστορίες επιτυχημένων γυναικών στον τομέα της τεχνολογίας, για να εμπνέονται οι νεότερες. Τα media μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε αυτό, ειδικά μέσα από συνεργασίες με οργανισμούς που προωθούν την ισότητα των φύλων και την τεχνολογική εκπαίδευση για γυναίκες. Αλλά ακόμα και μέσα από άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα την τέχνη, μπορούμε να γεφυρώσουμε αυτό το χάσμα. Ας αναρωτηθούμε πόσο συχνά βλέπουμε σε ταινίες, σειρές και εκπομπές χαρακτήρες γυναικών ή άλλων μειονοτήτων που χρησιμοποιούν νέες τεχνολογίες ή εργάζονται στον τομέα της τεχνολογίας; Αυτό θα έφερνε το κοινό σε επαφή με τις τεχνολογικές εξελίξεις με έναν εύπεπτο τρόπο, προωθώντας παράλληλα την ιδέα ότι η τεχνολογία είναι για όλους.
Μετά την ψηφιακή μετάβαση λόγω της πανδημίας, πιστεύετε ότι οι ζωντανές, δια ζώσης εκδηλώσεις εξακολουθούν να προσφέρουν αξία; Πώς μπορούν οι γυναίκες επιχειρηματίες να αξιοποιήσουν και τα δύο μοντέλα;
Φυσικά και οι δια ζώσης εκδηλώσεις εξακολουθούν να προσφέρουν αξία και θα συνεχίσουν να το κάνουν και να είναι απαραίτητες. Οι ψηφιακές πλατφόρμες δεν μπορούν να αναπαράγουν πλήρως τον πλούτο της ανθρώπινης φυσικής επαφής, της ευχαρίστησης και των συναισθημάτων που προκύπτουν από αυτή. Είναι η εμπιστοσύνη που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της φυσικής επαφής που ενισχύει τους επαγγελματικούς και κοινωνικούς δεσμούς.
Θα ήθελα να σημειώσω ότι η παρουσία ενός ατόμου σε έναν φυσικό χώρο επιδρά στο άτομο εντελώς διαφορετικά από την παρουσία του σε ένα ψηφιακό δωμάτιο. Σε έναν φυσικό χώρο όλες οι αισθήσεις μας είναι πλήρως ενεργές. Στον ψηφιακό χώρο, η αλληλεπίδραση περιορίζεται στις διαστάσεις της οθόνης και έτσι μειώνεται η αίσθηση της πραγματικότητας και ενισχύεται το αίσθημα απομόνωσης και αποσύνδεσης.
Όλοι οι επαγγελματίες που ασχολούνται με εταιρικές εκδηλώσεις μπορούν να δουλέψουν σε υβριδικά μοντέλα που να συνδυάζουν φυσικά και ψηφιακά στοιχεία στο σχεδιασμό εκδηλώσεων με στόχο τη μεγιστοποίηση των οφελών από τη φυσική αλληλεπίδραση. Ωστόσο, αυτός είναι ένας τομέας που οι γυναίκες μπορούν να επιστρατεύσουν τη δημιουργικότητα και την ευαισθησία της γυναικείας τους φύσης για να το κάνουν αυτό πιο ανταγωνιστικά και με περισσότερες καινοτομίες!
Καθώς οι τεχνολογικές εξελίξεις επιταχύνονται, βλέπουμε μια αυξανόμενη ζήτηση για εξειδικευμένες δεξιότητες. Πώς μπορούν οι γυναίκες επιχειρηματίες και επαγγελματίες να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους για να παραμείνουν ανταγωνιστικές;
Η συνεχής εκπαίδευση και εξειδίκευση είναι κρίσιμη για κάθε επαγγελματία ώστε να παραμείνει ανταγωνιστικός. Η συμμετοχή σε ταχύρρυθμα μαθήματα σε τομείς που τους ενδιαφέρουν, καθώς και η αξιοποίηση online πλατφορμών που προσφέρουν δωρεάν ή οικονομικά προσιτά μαθήματα για micro skills, συμβάλλουν στην επαγγελματική ανάπτυξη και την προσαρμοστικότητα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Επίσης, μέσα από τη συμμετοχή σε δίκτυα επαγγελματιών, συνέδρια και εκθέσεις μπορεί κανείς να μάθει από παραδείγματα άλλων επιχειρηματιών και να επωφεληθεί από νέες συνεργασίες και την ανταλλαγή γνώσεων. Είναι επίσης σημαντικό οι γυναίκες να ενημερώνονται για τα διάφορα εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα που υποστηρίζουν τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και την εκπαίδευση, καθώς μέσα από την αξιοποίηση τους μπορούν να βοηθηθούν χωρίς πρόσθετο οικονομικό βάρος. Κατά τη διάρκεια της καριέρας σας, συνεργαστήκατε με κορυφαία διεθνή brands. Ποιες πρακτικές από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις θεωρείτε ότι μπορούν να υιοθετήσουν όσοι διαχειρίζονται μικρότερες επιχειρήσεις και startups;
Μία από τις βασικές πρακτικές είναι η δημιουργία και τήρηση σαφών διαδικασιών. Είναι κρίσιμο για τις μικρότερες επιχειρήσεις και τις startups να καθορίσουν και να καταγράψουν τις διαδικασίες τους, ακόμα κι αν αυτό φαίνεται περιττό στην αρχή. Η πρακτική αυτή επιτρέπει την παρακολούθηση της εξέλιξής της εταιρείας, τον εντοπισμό σημείων προς βελτίωση και την εξασφάλιση ομοιομορφίας στην ποιότητα των υπηρεσιών. Επίσης, οδηγεί στην αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων εργασιών και απελευθερώνει χρόνο και πόρους, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να επικεντρωθούν στις ουσιαστικές δραστηριότητες.
Το δεύτερο που θεωρώ σημαντικό είναι η τήρηση σφιχτών χρονοδιαγραμμάτων. Όταν όλοι στην ομάδα γνωρίζουν τις προθεσμίες, διατηρείται η οργάνωση, οι εργασίες ολοκληρώνονται εγκαίρως και μειώνεται η πιθανότητα καθυστερήσεων και η υπέρβαση κόστους. Από το ξεκίνημα τους οι μικρές εταιρείες είναι καλό να υιοθετούν τα δωρεάν διαθέσιμα ψηφιακά εργαλεία διαχείρισης έργων και συνεργασίας που υπάρχουν στην αγορά και τα οποία βελτιώνουν τη συνεργασία μέσα στην ομάδα, την ανάθεση εργασιών και τη διαχείριση των project timelines. Θα ήθελα, όμως, να προσθέσω ότι γενικά στην Ελλάδα θεωρώ ότι χρειάζεται να καλλιεργούμε περισσότερο στις επιχειρήσεις μια εργασιακή κουλτούρα δίκαιης συνεργασίας κάτι που βλέπω και αισθάνομαι πολύ έντονα στις μεγάλες εταιρείες, κυρίως του εξωτερικού. Η θετική διάθεση στην εργασία και η μη διάθεση εκμετάλλευσης των συνεργατών είναι απαραίτητες για τη δημιουργία ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος και ενισχύουν την αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης.
Με δεδομένη την εμπειρία σας στην επιχειρηματική ανάπτυξη, ποιες είναι οι βασικές στρατηγικές που θα προτείνατε σε γυναίκες επιχειρηματίες που θέλουν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε διεθνείς αγορές;
Οι στρατηγικές ανάπτυξης για διεθνείς αγορές εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως το μέγεθος της επιχείρησης, οι δυνατότητες και οι διαθέσιμοι πόροι. Αν μιλάμε για γυναίκες που είναι ελεύθεροι επαγγελματίες ή διαχειρίζονται μικρές εταιρείες με περιορισμένους πόρους, το πρώτο βήμα ξεκινά με μια θεμελιώδη προσωπική απόφαση. Πόσες δυσκολίες, άγχη, απογοητεύσεις, στερήσεις, ταξίδια, και συνεπώς απομάκρυνση από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον, είναι έτοιμη να αντέξει. Αν αποφασίσει ότι αντέχει αυτές τις προκλήσεις, τότε το επόμενο βήμα είναι η οργάνωση: Καθορισμός αγοράς στόχων και δυνητικών πελατών, προγραμματισμός ταξιδιών στο εξωτερικό, επένδυση χρόνου για τη διεθνοποίηση του επαγγελματικού της προφίλ μέσω μιας επαγγελματικής ιστοσελίδας και της χρήσης social media, ένταξη σε επαγγελματικά δίκτυα του εξωτερικού, συμμετοχή σε συνέδρια και εκθέσεις. Η διαδικασία είναι απαιτητική και χρειάζεται αντοχή, υπομονή και επιμονή.
Τί συμβουλή θα δίνατε σε νέες γυναίκες που ξεκινούν τώρα την πορεία τους στην επιχειρηματικότητα και καλούνται να διαχειριστούν τις προκλήσεις ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος;
Η συμβουλή που θα έδινα στις νέες γυναίκες που ξεκινούν τώρα την πορεία τους στην επιχειρηματικότητα είναι, πρώτα απ’ όλα, να μη βιάζονται. Οι νεότερες γενιές δείχνουν μια ανυπομονησία για την επιτυχία που μπορεί να οδηγήσει σε λάθη ή σε γρήγορή παραίτηση από την προσπάθεια. Δεύτερον, είναι πολύ σημαντικό να επενδύουν στον εαυτό τους καθημερινά. Η προσωπική ανάπτυξη δεν σταματά ποτέ, και η συνεχής μάθηση είναι το κλειδί για να παραμένουν ανταγωνιστικές και να αναπτύξουν την ευελιξία που χρειάζονται για εύκολη προσαρμογή στις εξελίξεις. Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να σκεφτούν από νωρίς είναι ο οικογενειακός προγραμματισμός, ώστε να βρουν την ισορροπία που τις ικανοποιεί μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Η δημιουργία οικογένειας έχει μια φυσική «ημερομηνία λήξης» που συχνά δεν συνάδει με τις ανάγκες μιας επιχείρησης. Τέλος, πρέπει να είναι προετοιμασμένες να γίνουν «άντρες» σε έναν κόσμο όπου η επιχειρηματικότητα δεν είναι γένους θηλυκού αλλά αρσενικού. Στην αγορά εργασίας, κανείς δεν θα τις προστατέψει επειδή θεωρούνται το «αδύναμο φύλο» και η ευαισθησία τους ως γυναίκες πολλές φορές θα εκληφθεί ως αδυναμία. Είναι απαραίτητο να είναι δυνατές, αποφασιστικές και έτοιμες να αντιμετωπίσουν κάθε πρόκληση.