Συνέντευξη στη Σόνια Χαϊμαντά
Σήμερα στο Δημόσιο υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης από άνδρες
H Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης, με στόχο ένα σύγχρονο, αποδοτικό και διαφανές κράτος. Η Υφυπουργός Εσωτερικών, Παρασκευή (Βιβή) Χαραλαμπογιάννη, μιλά στη Σόνια Χαϊμαντά για το στρατηγικό πλάνο του 2025, τις πρωτοβουλίες που αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας του Δημοσίου, τη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και τη νέα κουλτούρα αξιολόγησης και ανταμοιβής. Μέσα από καινοτόμα εργαλεία και στοχευμένες δράσεις, επιδιώκει να μετατρέψει τη δημόσια διοίκηση σε μοχλό ανάπτυξης, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που προγραμματίζετε και υλοποιείτε για τη δημόσια διοίκηση το 2025;
Πριν τις απαριθμήσω, οφείλω να επισημάνω ότι οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας συνολικά σχεδιασμένης πολιτικής για τη δομική αναμόρφωση του ελληνικού Δημοσίου. Από το 2019 και εξής υλοποιούμε μια πολυεπίπεδη ατζέντα δράσεων, έτσι ώστε κάθε μεταρρύθμιση να γίνεται «σκαλοπάτι» για την επόμενη. Σταχυολογώ μερικές μόνο: Νέο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού (HRMS), δεύτερος πανελλήνιος διαγωνισμός ΑΣΕΠ με ηλεκτρονικό τρόπο, νέο πειθαρχικό δίκαιο, καινούργιο σύστημα επιλογής προϊσταμένων, ενοποιημένος κώδικας προσωπικού Δημοσίου, εισαγωγή συμπεριφορικών επιστημών στα ζητήματα ανθρώπινου δυναμικού, έναρξη λειτουργίας παρατηρητηρίου γραφειοκρατίας, μετασχηματισμός Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) με καινοτόμα προγράμματα κατάρτισης, θεσμοθέτηση φορέα για την συμμετοχή της χώρας σε δράσεις παροχής τεχνογνωσίας σε άλλες χώρες, νέο ψηφιακό εργαλείο αυτοαξιολόγησης δεξιοτήτων και πλατφόρμα με στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης ως στρατηγικό εργαλείο προσλήψεων.
Πώς αξιοποιείτε την τεχνητή νοημοσύνη (AI) για τη βελτίωση της λειτουργίας του Δημοσίου και των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις;
Θα παραθέσω τρία ενδεικτικά παραδείγματα. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι από το 2023 η στοχοθεσία είναι δομικό στοιχείο της αξιολόγησης των προϊσταμένων των φορέων του Δημοσίου. Για τον πρώτο, λοιπόν, χρόνο εφαρμογής τέθηκαν πάνω από 155.000 στόχοι. Προκειμένου οι στόχοι αυτοί να καταστούν συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, σχετικοί, ρεαλιστικοί και χρονικά προσδιορισμένοι, αξιοποιήσαμε την Τεχνητή Νοημοσύνη για περαιτέρω βελτιώσεις, οι οποίες στη μεγάλη πλειοψηφία τους υιοθετήθηκαν από τους χρήστες.
Και από φέτος όσοι στοχοθετούν, θα έχουν μια ακόμα σημαντική βοήθεια, τον ψηφιακό βοηθό, για σωστότερη διατύπωση στόχων, αλλά και δεικτών απόδοσης (KPIs) στο σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής.
Παράλληλα, η Τεχνητή Νοημοσύνη θα είναι παρούσα και στις προσλήψεις. Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προετοιμάζουμε ένα ψηφιακό εργαλείο στρατηγικής σχεδίασης, το οποίο χρησιμοποιεί την Τεχνητή Νοημοσύνη, για να επεξεργάζεται αυτοματοποιημένα τα δεδομένα σχετικά με τις οργανικές θέσεις των φορέων, τα ειδικά περιγράμματα αυτών, καθώς και τα απαιτούμενα τυπικά προσόντα και τις απαραίτητες δεξιότητες.
Επίσης, η καταγραφή όλων των βημάτων του συνόλου των διοικητικών διαδικασιών του Δημοσίου, που ανέρχονται σε πάνω από 3.700 στο Εθνικό Μητρώο Διοικητικών Διαδικασιών «ΜΙΤΟΣ», μας προσφέρει έναν πλούτο πληροφορίας. Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αξιοποιηθεί και εκεί, αναζητώντας σημεία απλούστευσης, ώστε οι πολίτες να εξυπηρετούνται με ταχύτητα.
Ένα από τα προβλήματα στο δημόσιο διάλογο αφορά στη μη ορθολογική και με μεγάλες καθυστερήσεις κατανομή του προσωπικού. Μπορείτε να μας πείτε πώς σχεδιάζετε να το επιλύσετε;
Κοιτάξτε, η κατάσταση μέχρι το 2019 ήταν λίγο πολύ γνωστή: έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, αποσπασματικές προκηρύξεις, απουσία ουσιαστικής αξιολόγησης των υποψηφίων, αδυναμία ικανοποίησης αιτημάτων σε μεγάλη κλίμακα.
Αυτό άλλαξε με τον Ν. 4622/2019, καθώς εγκαθιδρύσαμε την διαδικασία του ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων. Τώρα, όλοι οι φορείς αναδεικνύουν τις ανάγκες τους μέσω των ψηφιακών τους οργανογραμμάτων σε μια συγκεκριμένη στιγμή κάθε χρόνο. Αποτέλεσμα; Από το 2020 με αυτή τη μεθοδολογία έχουν εγκριθεί 110.000 νέες προσλήψεις σε όλους τους φορείς του Δημοσίου.
Επιπροσθέτως, κεντρικός πυλώνας των αλλαγών ήταν η δημιουργία «δεξαμενής» υποψηφίων δημοσίων υπαλλήλων, προκειμένου να επιτυγχάνεται η αποτελεσματική αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης στο Δημόσιο σε πραγματικό χρόνο για την κάλυψη των αναγκών των φορέων. Μειώνοντας ακόμη περισσότερο τους χρόνους, ο δεύτερος πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός του ΑΣΕΠ θα πραγματοποιηθεί το 2025 για πρώτη φορά ηλεκτρονικά και θα αφορά τους προγραμματισμούς προσλήψεων των ετών 2026 και 2027. Παράλληλα με τον Υπουργό Εσωτερικών, Θοδωρή Λιβάνιο, τροποποιήσαμε προσφάτως όλες τις φάσεις της σχετικής διαδικασίας για τη συντόμευσή της.
Ακόμη, όπως σας ανέφερα και παραπάνω, προχωρούμε στον στρατηγικό προγραμματισμό του ανθρώπινου δυναμικού μέσω ενός νέου εργαλείου με το οποίο το Δημόσιο, αξιοποιώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη, θα μπορεί να προβλέπει με ακρίβεια τις μελλοντικές ανάγκες σε προσωπικό, να προλαμβάνει ελλείψεις δεξιοτήτων και να διασφαλίζει τη βέλτιστη κατανομή πόρων.
Ποιος είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος για τον αριθμό και το προφίλ των δημοσίων υπαλλήλων; Πώς μπορούν να συμβάλουν στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου στην Ελλάδα; Ποιες αλλαγές απαιτούνται;
Σκοπός μας είναι το Δημόσιο να γίνει ελκυστική επιλογή για νέους με επαγγελματικές φιλοδοξίες, που θέτουν υψηλούς στόχους. Το Δημόσιο που διαμορφώνουμε παρέχει αυτή την προοπτική, με εργασιακή ασφάλεια, διαρκή βελτίωση των εργαζομένων και κίνητρα για ποιοτική επαγγελματική πορεία. Εφαρμόζοντας το αξίωμα «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση», αναβαθμίζουμε τις διαδικασίες επιλογής προσωπικού. Στη συνέχεια, επανασχεδιάζουμε τη διαδικασία ενσωμάτωσης του νεοεισερχόμενου, ώστε αυτός να εκτελεί αποτελεσματικά τα καθήκοντά του.
Παράλληλα, αναπτύσσουμε εργαλειοθήκη κατάρτισης και δημιουργούμε αντίστοιχα προφίλ εργασίας. Έτσι, η εκάστοτε υπηρεσία προσανατολίζεται στις δεξιότητες κάθε υπαλλήλου που πρέπει να βελτιωθούν και μετατρέπουμε το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης σε έναν οργανισμό-πρότυπο για τη συνεχή εκπαίδευση των δημοσίων υπαλλήλων.
Επιπλέον, στο πλαίσιο της εξωστρέφειας, προχωρούμε στη δημιουργία ενός ΝΠΙΔ, το οποίο θα αποτελεί τον φορέα συνεργασίας της χώρας με άλλα κράτη. Το νέο αυτό σχήμα θα αναλάβει τη μεταφορά τεχνογνωσίας, την υλοποίηση προγραμμάτων διοικητικής μεταρρύθμισης και τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, προωθώντας την εξαγωγή καλών πρακτικών και την ανάληψη έργων που ενισχύουν τη διεθνή παρουσία και επιρροή της Ελλάδας.
Επίσης, προτεραιότητά μας είναι η ενίσχυση της ταυτότητας του Δημοσίου ως εργοδότη με τις ευκαιρίες εξέλιξης που παρέχει, τη σταθερότητα, τις συνθήκες εργασίας και την κοινωνική αποστολή του. Μέσα από στοχευμένες δράσεις ενημέρωσης, επιδιώκουμε να αναδείξουμε ότι το Δημόσιο προάγει την ανάπτυξη των εργαζομένων του και την αξιοποίηση των δεξιοτήτων τους.
Ποια είναι η θέση σας για την προώθηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις στη δημόσια διοίκηση;
Θα σας πω κάτι που ίσως εκπλήξει μερικούς. Από τα στοιχεία που διαθέτουμε, σήμερα στο Δημόσιο υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης από άνδρες. Αυτό δεν το λέω με την έννοια ενός ξεπερασμένου φεμινισμού, αλλά για να δείξω ότι στις μέρες μας, οι γυναίκες καταφέρνουμε και κερδίζουμε με το σπαθί μας την κοινωνική και επαγγελματική μας εξέλιξη.
Μια από τις κομβικές μεταρρυθμίσεις που έχετε υλοποιήσει, αφορά στη θεσμοθέτηση του Ενιαίου Πλαισίου Δεξιοτήτων και του Ατομικού Σχεδίου Ανάπτυξης για το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων. Πώς λειτουργεί αυτό το σύστημα; Υπάρχουν δράσεις και για ψηφιακές δεξιότητες;
Η επένδυση στις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου δεν είναι ένα επαναλαμβανόμενο χωρίς αντίκρισμα στερεότυπο. Αποτελεί βασικό πυλώνα της πολιτικής μας με αποδείξεις. Κάθε δημόσιος υπάλληλος έχει πρόσβαση σε στοχευμένη εκπαίδευση και ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης, καθώς το 2022 δημιουργήσαμε το Ενιαίο Πλαίσιο Δεξιοτήτων και το Ατομικό Σχέδιο Ανάπτυξης. Πρακτικά, σε συνεργασία με τον προϊστάμενό του, κάθε υπάλληλος χαρτογραφεί τις δεξιότητες που χρειάζονται βελτίωση και προσδιορίζει τα επόμενα βήματα για την ενίσχυσή τους, ακολουθώντας ένα εξατομικευμένο μαθησιακό μονοπάτι, προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τους στόχους του.
Παράλληλα, εισάγουμε το καινοτόμο μοντέλο ασύγχρονου mentoring, με το οποίο κάθε υπάλληλος θα έχει πρόσβαση σε μια ειδικά διαμορφωμένη εκπαιδευτική πλατφόρμα. Εκεί, θα περιγράφει τις δεξιότητες που πρέπει να αναπτύξει, θα λαμβάνει καθοδήγηση από τον μέντορά του και θα εκπονεί προσωπικό σχέδιο δράσης για τη βελτίωση των ικανοτήτων του. Επιπλέον, το επόμενο διάστημα πρόκειται να ξεκινήσουν και νέα προγράμματα ασύγχρονης εκπαίδευσης για την βελτίωση των δεξιοτήτων. Το ΕΚΔΔΑ αυτή τη στιγμή που μιλάμε έχει ξεπεράσει τις 110.000 εκπαιδεύσεις. Πριν λίγες μέρες ξεκίνησε η διαδικασία επιλογής των πρώτων 40 Συμβούλων Ανάπτυξης Ανθρώπινου
Δυναμικού, ενός νέου θεσμού που αποτελεί τον εξειδικευμένο σύνδεσμο του Υπουργείου Εσωτερικών με τις μονάδες όπου τοποθετούνται οι Σύμβουλοι, για την υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων.
Όσο για τις ψηφιακές δεξιότητες, συνεργαζόμαστε με τους καλύτερους του κόσμου, τη Microsoft και τη Google. Έτσι, κάθε δημόσιος υπάλληλος, μέσα από τα σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα, θα καταγράψει το επίπεδο των ψηφιακών του δεξιοτήτων και θα παρακολουθήσει τα κατάλληλα προγράμματα, ώστε να βελτιωθεί στη χρήση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
Πώς σκοπεύετε να ενισχύσετε την εμπιστοσύνη των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες;
Σε πολλά επίπεδα και με διαφορετικές διαδρομές, που θα καταλήγουν όλες στη βέλτιστη εξυπηρέτηση του πολίτη. Αρχικά, με την πιο αποτελεσματική λειτουργία του Δημοσίου, που γίνεται σταδιακά αντιληπτή από τους πολίτες. Συγκεκριμένα, με την Εθνική Πολιτική Διοικητικών Διαδικασιών δουλεύουμε σε τρεις πυλώνες:
Το Εθνικό Μητρώο Διοικητικών Διαδικασιών «Μίτος», όπου ο πολίτης μπορεί να βρει για κάθε διαδικασία του Δημοσίου όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τα παράβολα, έως τη σχετική νομοθεσία
Το Εθνικό Πρόγραμμα Απλούστευσης Διαδικασιών μέσω του οποίου προχωρούμε στον ανασχεδιασμό και την απλούστευση των διαδικασιών, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και τα διοικητικά βάρη και
Το Παρατηρητήριο Γραφειοκρατίας που αποτελεί τον καθρέφτη των αποτελεσμάτων μας. Μετράμε τα διοικητικά βάρη, αποτυπώνουμε την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων και συντονίζουμε ένα δίκτυο συνεργατών που μας παρέχει πολύτιμα δεδομένα για το πού χρειάζονται βελτιώσεις.
Ακόμα, για πρώτη φορά, το Υπουργείο Εσωτερικών προχωρεί στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος αξιολόγησης των δημόσιων υπηρεσιών από τους ίδιους τους πολίτες. Αυτοί θα μπορούν, μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, να αξιολογούν τις υπηρεσίες που λαμβάνουν, κι έτσι να παρέχουν πολύτιμη ανατροφοδότηση για την ποιότητα της εξυπηρέτησης.
Δεύτερον, με την ταχεία διαλεύκανση των πειθαρχικών υποθέσεων. Επιδιώκουμε την επιτάχυνση των διαδικασιών στο πεδίο του πειθαρχικού δικαίου των υπαλλήλων του Δημοσίου, αφενός με την αντικατάσταση των υφιστάμενων πειθαρχικών συμβουλίων από ένα νέο όργανο που θα στελεχωθεί μόνο από λειτουργούς του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, αφετέρου με κατάργηση περιττών διαδικασιών και αξιοποίηση δυνατοτήτων της σύγχρονης τεχνολογίας.
Και τρίτον, με την ολοκληρωμένη πολιτική μας για διαφάνεια και καταπολέμηση της διαφθοράς, όπως αυτή αποτυπώνεται στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς. Νομοθετήσαμε έγκαιρα την ολοκληρωμένη ρύθμιση ενός συστήματος εσωτερικού ελέγχου, ενώ ακολουθεί ο πιστοποιημένος Σύμβουλος Ακεραιότητας.
Πώς διασφαλίζεται η διαφάνεια και η αξιοπιστία στις νέες διαδικασίες αξιολόγησης και επιβράβευσης των δημοσίων υπαλλήλων;
Στόχος του νέου συστήματος αξιολόγησης και στοχοθεσίας είναι η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Διασφαλίζεται, λοιπόν, μέσω της εφαρμογής του, που περιλαμβάνει τόσο τον εκ των προτέρων ακριβή καθορισμό των στόχων, καθώς και την παρακολούθηση και μέτρησης της απόδοσης επ’ αυτών, όσο και με τη στόχευση για συνεχή βελτίωση των υπαλλήλων και των προϊσταμένων μέσω των Σχεδίων Ανάπτυξης.
Ταυτόχρονα, απολύτως συνδεόμενο με το εν λόγω σύστημα είναι το σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής. Με σαφώς προσδιορισμένες δικλείδες από τον νόμο που ορίζει ότι το ανώτατο όριο ανταμοιβής δεν θα υπερβαίνει το 15% του ετήσιου μισθού του υπαλλήλου και υπάρχει πρόβλεψη για τον καθορισμό και του ελάχιστου ποσού ανταμοιβής, προκειμένου να μην καταστεί επίδομα για όλους. Την ίδια στιγμή, αναφέρονται αναλυτικά και οι διαδικασίες καταβολής της ανταμοιβής, αφού οι στόχοι που τίθεται και συνδέονται με το μπόνους της παραγωγικότητας είναι γνωστοί και συγκεκριμένοι για όλους εξ αρχής.