Share This Article
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στoν Χρήστο Κοτσακά
Η συμμετοχή των γυναικών στον χώρο της τεχνολογίας δεν αποτελεί απλώς ζήτημα της αυτονόητης κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας αλλά και καθοριστικό παράγοντα για την καινοτομία και την ανάπτυξη.
H Ελπίδα Βαμβακά, Πρόεδρος της Homo Digitalis και General Legal Counsel στο Papaki, μιλάει στο Women in Digital για την ανάγκη προστασίας των ψηφιακών δικαιωμάτων στην Ελλάδα, τη σημασία της τεχνολογίας που θέτει τον άνθρωπο στο επίκεντρο και τους τρόπους με τους οποίους η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει υπεύθυνα και ηθικά. Με έμφαση στις προκλήσεις της κυβερνοασφάλειας, τη σημασία της εκπαίδευσης και την προώθηση της ισότητας των φύλων στον χώρο της τεχνολογίας, αναδεικνύει το όραμά της για μια δίκαιη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ψηφιακή κοινωνία.
Ποια είναι η ιστορία πίσω από τη δημιουργία της Homo Digitalis, ποιες ανάγκες ή στόχους επιδιώκει να καλύψει;
Η Ηοmo Digitalis ξεκίνησε το 2018 από έξι νέους νομικούς και φίλους. Τα σχετικά επαγγελματικά και ακαδημαϊκά ερεθίσματα του καθενός, μας έκαναν να αντιληφθούμε το κενό στην προστασία των ψηφιακών δικαιωμάτων στην
Ελλάδα και την αξία του να αγωνιστούμε για αυτά. Κυρίως, βλέποντας τη διείσδυση της τεχνολογίας σε κάθε τομέα της καθημερινότητάς μας, το χαμηλό επίπεδο ευαισθητοποίησης στην Ελλάδα και μια νομοθεσία που τρέχει να προλάβει τις τεχνολογικές εξελίξεις, που είναι τις περισσότερες φορές ανεπίκαιρη και ελλιπής.
Όνειρό μας ήταν η αξιοποίηση της τεχνολογίας που θέτει τον άνθρωπο στο επίκεντρο και διασφαλίζει ότι ο σχεδιασμός, ανάπτυξη και χρήση τεχνολογικών λύσεων θα σέβεται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και θα προωθεί την ισότητα, τη διαφάνεια, την αμεροληψία και την ένταξη. Ένα ψηφιακό περιβάλλον ελεύθερων επιλογών που δεν αφήνει κανένα και καμία πίσω, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, πολιτικών πεποιθήσεων, ηλικίας, ατόμων που ζουν σε αγροτικές περιοχές, ατόμων με αναπηρία ή περιθωριοποιημένων ομάδων της κοινωνίας μας. Να μην ακούμε «αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν με αφορά» ή «δεν έχω κάτι να κρύψω», αλλά οι πολίτες να γνωρίζουν και να κατανοούν τα δικαιώματά τους.
Για το λόγο αυτό, στηρίζουμε τις δράσεις μας σε τρεις πυλώνες: την ευαισθητοποίηση, την πολιτική συνδιαμόρφωση και τις νομικές δράσεις, υιοθετώντας έναν ολιστικό τρόπο προστασίας και εκπαίδευσης των πολιτών σε θέματα που άπτονται του ψηφιακού τους εαυτού. Η μορφή που ταίριαζε στο όραμά μας ήταν αυτή μιας ανεξάρτητης οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών.
Μια ανεξάρτητη οργάνωση από το κράτος δεν σημαίνει ότι αντιτίθεται στο κράτος, αλλά αντίθετα λειτουργεί σαν το ανοσοποιητικό σύστημα της δημοκρατίας. Σαν άμυνα, απέναντι σε οποιαδήποτε απόφαση που παραβιάζει το βασικό πυρήνα του κράτους δικαίου, που δεν είναι άλλος από την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Γιατί, στην πραγματικότητα, καθιστώντας το κράτος σε όλα τα επίπεδα πιο νόμιμο και υπεύθυνο, ανταποκρινόμενο χωρίς διακρίσεις και θέτοντας εγγυήσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα, το καθιστά πιο αποτελεσματικό.
Και τελικά, μια δυναμική κοινωνία των πολιτών ενισχύει τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη των πολιτών για το κράτος.
Ποια είναι τα κύρια έργα και επιτυχίες που έχετε υλοποιήσει με τη Homo Digitalis;
Το μείζον είναι ότι όλες οι δράσεις μας μέχρι το 2023 -όπου είχαμε τη δυνατότητα πρόσληψης της πρώτης εργαζομένης μας- προέρχονται αποκλειστικά από την εθελοντική δράση των μελών μας. Αν πρέπει να ξεχωρίσω κάποιες από τις βασικές επιτυχίες και έργα της οργάνωσης είναι ότι αποκτήσαμε πάνω από 130 εθελοντές, καταθέσαμε πάνω από 20 καταγγελίες σε ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές, καταφέραμε να επιβληθεί πρόστιμο 20 εκατομμυρίων ευρώ στην Clearview AI (το μεγαλύτερο στην Ελλάδα) και στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου πρόστιμο 175.000 ευρώ για τα συστήματα Κένταυρος και Υπερίων – το μεγαλύτερο πρόστιμο που έχει δεχθεί πότε δημόσιος οργανισμός για τις διατάξεις του GDPR.
Συμμετέχουμε ενεργά στη μεταφορά του AI Act στην Ελλάδα ενώ, την περίοδο 2019-2021, λάβαμε ενεργό μέρος στην Ad-Hoc Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Τεχνητή Νοημοσύνη (CAHAI), συμμετέχοντας ενεργά στα Policy Development & Legal Frameworks Working Groups. Από το 2022, συμμετέχουμε στην Επιτροπή Τεχνητής Νοημοσύνης (CAI) του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία αποτελεί τη συνέχεια της CAHAI. Εντός του 2024 δημοσιεύσαμε τρεις αναλυτικές μελέτες για το AI ACT, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια ενός τεκμηριωμένου διαλόγου στην Ελλάδα.
Παράλληλα, επισκεφθήκαμε πάνω από 50 σχολεία σε όλη την Ελλάδα και έχουμε ευαισθητοποιήσει με τις δράσεις μας πάνω από 6.500 μαθητές και πολίτες εντελώς εθελοντικά. Υποστηρίξαμε πάνω από 50 κοινές δράσεις με άλλες ελληνικές και ευρωπαϊκές οργανώσεις στο πλαίσιο της προάσπισης των ψηφιακών δικαιωμάτων των πολιτών. Γίναμε η πρώτη και μόνη οργάνωση από την Ελλάδα που είναι μέλος της EDRi, του πανευρωπαϊκού δικτύου οργανώσεων για τα ψηφιακά δικαιώματα, και μάλιστα το 2024 φιλοξενήσαμε την Γενική Συνέλευση της EDRi στην Ελλάδα. Αν και ξεκινήσαμε ως αμιγώς εθελοντική οργάνωση, καταφέραμε να ενισχύσουμε την ομάδα μας με την πρόσληψη, το 2023, της πρώτης μας εργαζόμενης και, το 2024, του δεύτερου εργαζομένου μας
Στο ταξίδι που ξεκινήσαμε δεν είμαστε μόνοι. Από τις μεγαλύτερες επιτυχίες μας είναι η συνεργασία μας με ένα μεγάλο δίκτυο πανεπιστημίων, οργανώσεων, φορέων, ερευνητικών κέντρων και όλων των εθελοντών-μελών μας, που βοήθησαν να πάμε τις δράσεις μας ένα βήμα πιο πέρα!
Μπορείτε να διαβάσετε την Έκθεσή μας «Απολογισμός πενταετίας 2018-2023» στα ελληνικά εδώ ή στα αγγλικά εδώ. Την Επιμέλεια της έκθεσης είχε η Διευθύντρια Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Τεχνητής Νοημοσύνης, Λαμπρινή Γυφτοκώστα. Σύντομα θα δημοσιεύσουμε και τον Απολογισμό για το έτος 2024.
Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας σήμερα, τόσο σε επίπεδο προστασίας προσωπικών δεδομένων όσο και ευρύτερα;
Ο τομέας της κυβερνοασφάλειας βρίσκεται σταθερά τα τελευταία χρονιά στο επίκεντρο της συζήτησης. Ο ταχύς ρυθμός υιοθέτησης νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και η Παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (GenAI), έχει διπλή διάσταση, καθώς παρέχει ισχυρές αμυντικές δυνατότητες, αλλά ταυτόχρονα προσφέρει νέες ευκαιρίες για επιθέσεις, αφού μπορούν να υπάρξουν πιο πειστικές απόπειρες phishing, που δημιουργούν αυτόνομο κακόβουλο λογισμικό το οποίο προσαρμόζεται και εξελίσσεται χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Ένα ακόμη ζήτημα αφορά την ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού. Οι επιθέσεις ransomware είναι μια άλλη συνεχώς αυξανόμενη απειλή στον κυβερνοχώρο, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο κρίσιμα δεδομένα και συστήματα, προκαλώντας σοβαρές οικονομικές και λειτουργικές ζημίες. Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού στον τομέα της κυβερνοασφάλειας αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα. Καθώς οι απειλές εξελίσσονται και γίνονται πιο πολύπλοκες, απαιτείται εξειδικευμένη γνώση και εκπαίδευση για την αντιμετώπισή τους. Τέλος, οι οργανισμοί πρέπει να επενδύσουν στην εκπαίδευση του προσωπικού τους σχετικά με τις νέες τεχνολογίες, ώστε να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις και να διατηρήσουν ασφαλή τα συστήματα τους.
Μια ωραία πρακτική για παράδειγμα που έχει εφαρμόσει το Papaki, είναι η πραγματοποίηση τακτικών σύντομων εκπαιδεύσεων κάθε μήνα μέσω βίντεο και quiz. Tο προσωπικό ενημερώνεται μέσα από σύγχρονα παραδείγματα κυβερνοεπιθέσεων – απειλών για τις καλύτερες πρακτικές ως προς την ασφάλεια των δεδομένων και την προστασία από κυβερνοεπιθέσεις. Αυτό βοηθά τους εργαζομένους να παραμείνουν πραγματικά ενημερωμένοι με τις τεχνολογικές εξελίξεις και προετοιμασμένοι για ενδεχόμενες απειλές.
Την κρισιμότητα γύρω από το ζήτημα της κυβερνοασφάλειας τα έχει ήδη εντοπίσει και η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς μόνο τους τελευταίους μήνες έχουν έρθει μία σειρά από ευρωπαϊκές ψηφιακές νομοθεσίες που αφορούν την κυβερνοασφάλεια, όπως η DORA, η Cyber Resilience Act και η NIS 2, Αλλά και η ΑΙ act υπογραμμίζει ότι τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου πρέπει να σχεδιάζονται και αναπτύσσονται με τρόπο ώστε να επιτυγχάνουν κατάλληλο επίπεδο ακρίβειας και κυβερνοασφάλειας και να λειτουργούν με συνέπεια ως προς αυτές τις πτυχές καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Είναι επίσης γεγονός ότι οι περισσότεροι από εμάς έχουμε στο περιβάλλον μας ένα θύμα κυβερνοασφάλειας, καθιστώντας το πλέον ένα ευρύτερο κοινωνικό ζήτημα που απαιτεί εκπαίδευση σε όλα τα ηλικιακά επίπεδα, από τα παιδιά έως και τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Ως Homo Digitalis, εστιάζουμε ιδιαίτερα στην εκπαίδευση των παιδιών, όπου παρατηρούμε πόσο εύκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία deepfake ακόμα και μέσα από το gaming, εκθέτοντάς σε κινδύνους εξαπάτησης. Παράλληλα, στις μεγαλύτερες ηλικίες, ο ψηφιακός αναλφαβητισμός παραμένει έντονος, καθιστώντας κρίσιμη την ανάγκη για συνεχή ενημέρωση και κατάρτιση.
Ποια είναι η άποψή σας για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη, ιδιαίτερα όσον αφορά ζητήματα ηθικής και ρύθμισης της τεχνολογίας;
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι μαγικό ή καινούριο. Πρόκειται για αλγορίθμους που βασίζονται σε τεράστιους όγκους δεδομένων, τα οποία εμείς οι ίδιοι παράγουμε καθημερινά. Η διαφορά σήμερα είναι ότι διαθέτουμε εξαιρετικά ισχυρούς υπολογιστές, ικανούς να επεξεργαστούν αυτά τα δεδομένα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Μπορεί, όμως, ο νόμος να ρυθμίσει την ταχύτατα εξελισσόμενη τεχνολογία; Η τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύ σημαντική για να μη ρυθμιστεί αλλά και πολύ σημαντική για να ρυθμιστεί με κακό τρόπο. Το AI Act, που ξεκίνησε να συζητείται ήδη από το 2021, επιχειρεί να ορίσει ένα πλαίσιο λειτουργίας για τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, αλλά η πρόκληση είναι μεγάλη. Η τεχνολογία, λοιπόν, καταλήγουμε ότι πρέπει να ρυθμίζεται. Ναι, αλλά πώς; Το δίκαιο, ως ρυθμιστικός μηχανισμός, καλύπτει όλους τους τομείς της ζωής, αλλά σε ποιο βαθμό μπορεί να παρέμβει σε έναν τόσο ραγδαία εξελισσόμενο κλάδο; Αν και η ηθική μπορεί να λειτουργήσει ως ένα απαραίτητο προστατευτικό προστάδιο που καθοδηγεί τις διαδικασίες και εντοπίζει πιθανούς κινδύνους, κατά τη γνώμη μου, από μόνη της δεν επαρκεί για να ρυθμίσει την ΤΝ αλλά και οποιαδήποτε άλλη ολιστική τεχνολογία. Η νομοθεσία είναι αυτή που τελικά μπορεί να βάλει τις κόκκινες γραμμές και τις απαγορεύσεις.
Από την άλλη, η ταχύτητα των τεχνολογικών εξελίξεων καθιστά πολλές φορές τη νομοθετική παρέμβαση ανεπαρκή ή ακόμη και ξεπερασμένη τη στιγμή που τίθεται σε εφαρμογή. Επομένως, μόνο σε ένα γενικό βαθμό η ρύθμιση απέναντι σε μία τόσο γρήγορη τεχνολογική ρύθμιση μπορεί να έχει νόημα αύριο.
Ένα από τα βασικά διλήμματα που τίθεται στην ρύθμιση κάθε ανατρεπτικής τεχνολογίας όπως είναι η ΤΝ είναι το εξής: πρέπει να ρυθμίσω την ΤΝ νωρίς, με αποτέλεσμα ενδεχομένως να περιορίσω την τεχνολογική πρόοδο ή να περιμένω και να ρυθμίσω αργά μια τεχνολογική εξέλιξη, η οποία έχει ήδη εισχωρήσει στην κοινωνία, με τους πολίτες να τη χρησιμοποιούν χωρίς όριο; (The Collingridge Dilemma)
Η μεγαλύτερη πρόκληση που βλέπω όσον αφορά την ΤΝ δεν είναι η ρύθμισή της -καθώς αυτή έχει προχωρήσει σχετικά γρήγορα σε επίπεδο ΕΕ, και το νομικό μας πλαίσιο έχει τα εργαλεία ερμηνείας για να μπορέσει σε μεγάλο βαθμό να προσαρμόζεται- αλλά αν έχουμε την δυνατότητα, με την τόσο γρήγορη εξέλιξη της ΤΝ, να εντοπίσουμε, να καταγράψουμε και να κατανοήσουμε τις κοινωνικές, οικονομικές, δικαιοπολιτικές και πολιτικές επιπτώσεις της τεχνολογίας αυτής;
Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα είναι η αυτονομία των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Στους κλασικούς αλγορίθμους, οι προγραμματιστές όριζαν ρητά μια σειρά εντολών που εκτελούσε ο υπολογιστής, καθορίζοντας με σαφήνεια πώς θα λειτουργούσε το τελικό αποτέλεσμα. Αντίθετα, στη μηχανική μάθηση, δεν ορίζουμε ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί ο τελικός αλγόριθμος.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι ερευνητές επισημαίνουν πως δεν μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια το αποτέλεσμα που θα παράγει ένα τέτοιο μοντέλο σε κάθε ερώτηση, καθώς η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του γίνεται όλο και πιο περιορισμένη. Τα συστήματα αυτά συχνά περιγράφονται ως «μαύρα κουτιά» (black boxes), όπου δεν υπάρχει διαφάνεια για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Ιδιαίτερα όταν γίνεται χρήση αυτών των συστημάτων από δημόσιες αρχές, προκύπτει ένα επιπλέον πρόβλημα διαφάνειας, καθώς υφίσταται η υποχρέωση αιτιολογίας των διοικητικών πράξεων. Για να μπορεί κάποιος πολίτης να ασκήσει ένσταση ή να αμφισβητήσει μια πράξη, πρέπει να έχει πρόσβαση στο σκεπτικό και την αιτιολόγησή της. Ωστόσο, σε συστήματα μηχανικής μάθησης, η γνωστική ασυμμετρία είναι τόσο μεγάλη, όπου τελικά ο πολίτης θα αδυνατεί να την κατανοήσει πλήρως. Γι’ αυτό, η επεξηγησιμότητα θα πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να είναι κατανοητή από τον πολίτη και όχι μόνο από ειδικούς. Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι μόνο αν χρησιμοποιήθηκε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και ποια δεδομένα αξιοποιήθηκαν, αν ήταν αντιπροσωπευτικά και όχι προκατειλημμένα, και αν η διαδικασία διασφαλίζει τη δίκαιη λήψη αποφάσεων. Και φυσικά, μετά έρχεται και το θέμα της ευθύνης, ποιος τελικά ευθύνεται για το παραγόμενο αποτέλεσμα. Αυτά τώρα συζητιόνται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κλείνοντας, πρέπει να θυμόμαστε ότι, στο τέλος της ημέρας, η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο που δημιουργήθηκε από τον άνθρωπο και η ηθική της χρήση εξαρτάται από τις επιλογές που κάνουμε συλλογικά ως κοινωνία αλλά και ατομικά. Δεν πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με φόβο, αλλά με υπευθυνότητα, διασφαλίζοντας ότι οι επιπτώσεις της δεν θα υπονομεύσουν τις ανθρωπιστικές αξίες, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες μας.
Μια κοινωνία που παρασύρεται από τον φόβο γίνεται αναπόφευκτα αυτοκαταστροφική. Το έχουμε δει και πρόσφατα, κατά την πανδημία του κορονοϊού. Ευτυχώς, η επιστημονική πρόοδος δεν μπορεί να ανακοπεί. Οι προσπάθειες όσων επιχείρησαν να τη σταματήσουν, όπως οι Λουδίτες, απέτυχαν. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε; Το κλειδί είναι η εκπαίδευση. Πρέπει να διαμορφώσουμε πολίτες και επιστήμονες με κριτική σκέψη, ικανότητα γενίκευσης, δημιουργικότητα, ενσυναίσθηση και στέρεες γνώσεις.
Ποια είναι η γνώμη σας για τη συμμετοχή των γυναικών στον χώρο της τεχνολογίας; Υπάρχει κάτι που χρειάζεται να αλλάξει ώστε περισσότερες γυναίκες να ενταχθούν στον κλάδο και να διεκδικήσουν ηγετικούς ρόλους; Έχοντας εργαστεί τόσο σε εταιρικά περιβάλλοντα όσο και σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε αυτούς τους χώρους;
Ο τομέας της τεχνολογίας εξελίσσεται ραγδαία, ωστόσο το χάσμα μεταξύ των φύλων παραμένει σημαντικό εμπόδιο για τις γυναίκες που επιθυμούν να εισέλθουν, να παραμείνουν και να εξελιχθούν. Ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος, ο δρόμος για την επίτευξη πραγματικής ισότητας των φύλων στην τεχνολογία εξακολουθεί να είναι πολύπλοκος. Το χάσμα των φύλων, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα φύλου, η υποεκπροσώπηση σε ηγετικές θέσεις και η άνιση αμοιβή παραμένουν εμπόδια για την ισότιμη συμμετοχή τους. Συχνά, οι γυναίκες καλούνται να αποδείξουν την αξία τους περισσότερο από τους άνδρες συναδέλφους τους, γεγονός που δημιουργεί ένα περιβάλλον αμφισβήτησης των ικανοτήτων τους, ακόμα και όταν διαθέτουν υψηλή τεχνογνωσία.
Η συμμετοχή των γυναικών στον χώρο της τεχνολογίας δεν αποτελεί απλώς ζήτημα της αυτονόητης κοινωνικής δικαιοσύνης, ισότητας αλλά και καθοριστικό παράγοντα για την καινοτομία και την ανάπτυξη. Έρευνες δείχνουν πως οι ποικιλόμορφες ομάδες αποδίδουν καλύτερα, ενώ οι νεοσύστατες επιχειρήσεις υπό τη διοίκηση γυναικών συχνά σημειώνουν υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Παρά τα στοιχεία αυτά, το ποσοστό των γυναικών σε τεχνολογικές ηγετικές θέσεις και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες παραμένει απογοητευτικά χαμηλό. Οι νέες τεχνολογίες, όπως τα αυτοματοποιημένα συστήματα πρόσληψης, μπορούν επίσης να διαιωνίσουν τις προκαταλήψεις όταν οι αλγόριθμοι τροφοδοτούνται με μη ποιοτικά ή μεροληπτικά δεδομένα. Χαρακτηριστικό το γνωστό το παράδειγμα της Amazon που χρησιμοποίησε λογισμικό ΤΝ για την πρόσληψη διευθυντικών στελεχών, ο οποίος είχε εκπαιδευτεί με δεδομένα που προέρχονταν κυρίως από βιογραφικά ανδρών. Οπότε, τελικά, ο αλγόριθμος άρχισε να αποκλείει τα βιογραφικά που περιλάμβαναν τη λέξη «γυναίκες».
Η δική μου εμπειρία σε περιβάλλον εργασίας, τόσο σε μη κυβερνητικό οργανισμό όσο και σε εταιρεία τεχνολογίας, είχε εξαρχής προσανατολισμό στη διαφορετικότητα και τη διεπιστημονικότητα. Για την HD, τόσο εγώ ως Πρόεδρος, όσο και η πρώτη μας εργαζόμενη και Διευθύντρια Τεχνητής Νοημοσύνης, είμαστε γυναίκες, με την πλήρη στήριξη όλων των ανδρών της ομάδας μας σε κάθε βήμα μας και πρωτοβουλία. Αντίστοιχα, στο Papaki, από την αρχή της επαγγελματικής μου πορείας, η ισότητα των φύλων και η προσπάθεια για μια κουλτούρα συμπερίληψης υπήρξε σταθερή προτεραιότητα.
Αυτό αποδεικνύεται από το πλήθος των γυναικών που έχουν αναλάβει ηγετικούς ρόλους στην εταιρεία, καθώς και από τη διαρκή δέσμευση και ενέργειες για ανοικτή επικοινωνία και έμπρακτη υποστήριξη της διαφορετικότητας.
Κλείνοντας, για να αυξηθεί η γυναικεία παρουσία στον κλάδο της τεχνολογίας, απαιτούνται δομικές αλλαγές. Χρειάζεται να εξασφαλιστεί ένα περιβάλλον χωρίς αποκλεισμούς, όπου οι γυναίκες δεν θα έρχονται αντιμέτωπες με έμφυλες προκαταλήψεις στις διαδικασίες προσλήψεων και προαγωγών. Να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των κοριτσιών σε επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία (STEM) από μικρή ηλικία, ενώ η παρουσία ισχυρών γυναικείων προτύπων είναι ζωτικής σημασίας για την έμπνευση της επόμενης γενιάς.
Τελικά, η προσέλκυση γυναικών σε ψηφιακούς ρόλους, αποτελεί μια κοινή πρόκληση που απαιτεί συντονισμένη και αποφασιστική δράση σε όλα τα επίπεδα. Από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς έως τους πολιτικούς ηγέτες, τους κοινωνικούς εταίρους, τους επιχειρηματίες, τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, όλοι έχουν ρόλο να διαδραματίσουν στην προώθηση της ισότητας στον ψηφιακό τομέα.
Φυσικά, οι γυναίκες δεν πρέπει απλώς να προωθούνται σε ηγετικές θέσεις επειδή υπάρχουν πολύ λίγες γυναίκες, αλλά ενθαρρύνουμε τη δημιουργία ενός κόσμου όπου οι γυναίκες θα αντιμετωπίζουν λιγότερα ή καθόλου εμπόδια για να φτάσουν σε κορυφαίες θέσεις λόγω του φύλου τους. Έχουμε ευθύνη και γνώση να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι γυναίκες θα έχουν ίσες ευκαιρίες απασχόλησης στην τεχνολογία. Γιατί η ουσιαστική συμμετοχή και η ενεργή συμβολή των γυναικών αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για μια δίκαιη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ψηφιακή οικονομία και κοινωνία.
Με την τεχνολογία να επηρεάζει όλο και περισσότερο την καθημερινότητά μας, ποια είναι η ευθύνη των εταιρειών και των οργανισμών ως προς την ηθική της χρήσης της και πώς μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη διαφάνεια;
Η ευθύνη των εταιρειών και οργανισμών ως προς την ηθική χρήση της τεχνολογίας είναι καθοριστική για την προστασία των χρηστών και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο ψηφιακό οικοσύστημα. Η λογοδοσία και η διαφάνεια είναι κρίσιμες για να διασφαλιστεί ότι οι χρήστες γνωρίζουν με σαφήνεια πώς συλλέγονται, χρησιμοποιούνται και αποθηκεύονται τα δεδομένα τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω κατανοητών πολιτικών και εργαλείων διαχείρισης ιδιωτικότητας που αποφεύγουν τη χρήση πολύπλοκης νομικής ορολογίας. Επιπλέον, ο ηθικός σχεδιασμός των τεχνολογιών πρέπει να ενσωματώνει αξίες όπως η ισότητα, η αμεροληψία και η αναλογικότητα από τα πρώτα στάδια ανάπτυξης κάθε προϊόντος ή υπηρεσίας. Η καταπολέμηση των αλγοριθμικών προκαταλήψεων και η δυνατότητα ανθρώπινης παρέμβασης σε αυτοματοποιημένες αποφάσεις αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για τη διασφάλιση της δικαιοσύνης και της διαφάνειας.
Για να επιτευχθεί μεγαλύτερη διαφάνεια, οι εταιρείες οφείλουν να επικοινωνούν τις πρακτικές τους με σαφή και κατανοητό τρόπο, αποφεύγοντας την περίπλοκη νομική ορολογία και διασφαλίζοντας ότι οι πολιτικές που εφαρμόζουν είναι απλές και προσβάσιμες σε όλους τους χρήστες. Φυσικά, είναι σημαντική η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση των εργαζομένων και του κοινού σχετικά με την ηθική χρήση των δεδομένων. Και κυρίως, να γίνει αντιληπτό ότι η ηθική χρήση της τεχνολογίας και η διαφάνεια δεν είναι μόνο θέμα νομικής συμμόρφωσης, αλλά και εταιρικής κουλτούρας και υπευθυνότητας. Οι εταιρείες που ενσωματώνουν αυτές τις αξίες προστατεύουν τα δικαιώματα των πολιτών και εργαζομένων τους και με το τρόπο αυτό μόνο μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους, κάτι που είναι πιο σημαντικό από ποτέ στην ψηφιακή εποχή.
Τί θα συμβουλεύατε νέες γυναίκες επαγγελματίες που ξεκινούν τώρα την καριέρα τους και θέλουν να διαπρέψουν σε χώρους όπως η τεχνολογία ή η νομική επιστήμη; Ποιες δεξιότητες θεωρείτε απαραίτητες για να ξεχωρίσουν;
Θα συμβούλευα τις νέες γυναίκες επαγγελματίες που ξεκινούν την καριέρα τους να παραμείνουν πιστές στις αξίες και τις φιλοδοξίες τους. Η συνεχής εκπαίδευση και ανάπτυξη είναι κρίσιμη για να πετύχουν στους τομείς που έχουν επιλέξει, όπως η τεχνολογία ή η νομική επιστήμη. Είναι σημαντικό να πιστεύουν στις δυνατότητές τους και να μην διστάζουν να διεκδικούν αυτό που τους αξίζει, είτε αυτό αφορά καλύτερους μισθούς είτε υψηλότερες θέσεις. Συμβουλή μου, επίσης, είναι να επιλέγουν οργανισμούς και εταιρείες που προάγουν την ισότητα, τον σεβασμό και τη διαφορετικότητα στο χώρο εργασίας, που ενθαρρύνουν την ειλικρινή και ανοιχτή επικοινωνία. Και φυσικά, να βάζουν όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής, διότι συχνά παρατηρώ ότι έχουμε συνδυάσει ως μέσο απόδειξης της αξίας, την υπεραργασία. Η υποστήριξη αυτών των αξιών δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου μπορούν να αναπτύσσονται και να συνεισφέρουν χωρίς περιορισμούς λόγω προκαταλήψεων όπως μπορεί να είναι το φύλο.
