Αποστολή της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ είναι η ενδυνάµωση των παιδιών που διαβιούν σε δοµές κλειστής παιδικής προστασίας στα πρώτα τους βήµατα ως ενεργά και αυτάρκη µέλη της κοινωνίας. Και πράγµατι το κάνει στο ακέραιο στην πράξη µε µια ολιστική υποστήριξη εφήβων (16-18 ετών) και νεαρών ενηλίκων (18-25 ετών) µέσα από µια σειρά προγραµµάτων και δράσεων ηµιαυτονόµησης και αυτονόµησης, εκπαιδευτικού, πολιτιστικού, αθλητικού χαρακτήρα, ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και επαγγελµατικού προσανατολισµού µε στόχο την κοινωνική τους συµπερίληψη. Η αποστολή αυτή εκπληρώνεται από το 2019 µέχρι σήµερα συστηµατικά και µεθοδευµένα χάρη στην ιδρυτική δωρεά του Ιδρύµατος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).
Ρωτήσαμε την πρόεδρο του φορέα ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ, κα Δήμητρα Καλαντώνη με ποιον τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουν, η Πολιτεία, οι θεσμοί, οι ΜΚΟ το πρόβλημα και πως αντιμετωπίζει η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ κρούσματα κακοδιαχείρισης και ανάρμοστης συμπεριφοράς;
Για να βοηθήσεις έναν νεαρό ενήλικα, ο οποίος στα 18 του χρόνια υποχρεούται να εγκαταλείψει το περιβάλλον της ιδρυµατικής φροντίδας και να µεταβεί στην ενήλικη ζωή, χρειάζεται σκληρή και προσεκτική δουλειά, η οποία ιδανικά θα πρέπει να ξεκινάει ακόµη και ορισµένα χρόνια πριν την ενηλικίωση. Ωστόσο, παράλληλα, είναι µια άκρως δηµιουργική διαδικασία που στο τέλος της διαδροµής σου προσφέρει αµέτρητα θετικά συναισθήµατα και πάνω από όλα σε κάνει να νιώθεις, µεταξύ άλλων, πληρότητα.
Αυτό που προέχει στην προετοιµασία των παιδιών, που προέρχονται από περιβάλλοντα ιδρυµατικής περίθαλψης, για την αυτονόµησή τους είναι η καλλιέργεια -ήδη από την εφηβική ηλικία- χρήσιµων δεξιοτήτων και γνώσεων που θα τα βοηθήσουν να σταθούν στα πόδια τους στην ενήλικη ζωή. Σε αυτό ακριβώς επικεντρώνεται η αποστολή της ΑΜΚΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ: στην ολιστική υποστήριξη εφήβων (16-18 ετών) και νεαρών ενηλίκων (18-25 ετών) µέσα από µια σειρά προγραµµάτων και δράσεων ηµιαυτονόµησης και αυτονόµησης, εκπαιδευτικού, πολιτιστικού, αθλητικού χαρακτήρα, ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και επαγγελµατικού προσανατολισµού µε στόχο την κοινωνική τους συµπερίληψη. Η αποστολή αυτή εκπληρώνεται από το 2019 µέχρι σήµερα συστηµατικά και µεθοδευµένα χάρη στην ιδρυτική δωρεά του Ιδρύµατος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).
Το «ταξίδι» της µετάβασης των ωφελουµένων µας από την ιδρυµατική περίθαλψη στην αυτόνοµη, ενήλικη ζωή πραγµατοποιείται υπό την πλήρη καθοδήγηση του επιστηµονικού προσωπικού της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ. Είµαστε περήφανοι που µέχρι σήµερα έχουν ωφεληθεί, µέσα από τις πολύπλευρες δράσεις µας, πάνω από 110 έφηβοι και νεαροί ενήλικες. Αυτή τη στιγµή, 21 εξ αυτών βρίσκονται στο στάδιο της αυτονόµησης προσπαθώντας να προχωρήσουν δυναµικά στη ζωή, αφήνοντας δυσάρεστες εµπειρίες στο παρελθόν.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στο πεδίο της παιδικής προστασίας αποδεικνύουν ότι η αποϊδρυµατοποίηση προαπαιτεί µια προσεκτική, ολιστική προσέγγιση, εφαρµόσιµη από κατάλληλους, εξειδικευµένους επιστήµονες που πρέπει να τους αφήσουµε να προσφέρουν το έργο τους απρόσκοπτα, αλλά παράλληλα υπό την συνεχή επαγρύπνηση της πολιτείας µέσω επαρκών και ουσιαστικών ελεγκτικών-αξιολογικών µηχανισµών.
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ στα τρία χρόνια λειτουργίας της έχει προσφέρει πολλά στο πεδίο της παιδικής προστασίας µε βασική αρχή τη διασφάλιση ενός δηµιουργικού µέλλοντος όλων των παιδιών χωρίς διακρίσεις και ανισότητες. Μέχρι στιγµής έχουµε προσφέρει στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες, που προέρχονται από δοµές κλειστής παιδικής προστασίας, πάνω από 16.000 ώρες εκπαιδευτικών δράσεων (µαθήµατα τυπικής εκπαίδευσης, ειδικής αγωγής και δράσεις παράλληλης στήριξης), πάνω από 650 συνεδρίες επαγγελµατικού προσανατολισµού και πάνω από 2.500 ώρες ψυχοκοινωνικής ενδυνάµωσης.
Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει το έργο της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλοί φορείς που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της παιδικής προστασίας;
Το έργο της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ ξεχωρίζει γιατί είµαστε ένας φορέας που ενώ δεν αποτελεί ο ίδιος δοµή παιδικής προστασίας αλλά ούτε και διαθέτει κάποια τέτοια δοµή έρχεται να συµβάλει συνεπικουρικά στο έργο των ήδη υφιστάµενων δοµών των οποίων οι ανάγκες, σύµφωνα µε έρευνα που εµείς οι ίδιοι έχουµε διενεργήσει, είναι κρίσιµες για την µετέπειτα πορεία των παιδιών που διαµένουν σε αυτές. Επιπλέον, είµαστε ο µόνος φορέας στη χώρα ο οποίος έχοντας µελετήσει καλά το πεδίο επιχειρεί να καλύψει ένα σηµαντικό κενό της πολιτείας: να συµβάλει στην αποϊδρυµατοποίηση του παραπάνω πληθυσµού αναλαµβάνοντας την ευθύνη της ενδυνάµωσης και καθοδήγησης των παιδιών που µετά τα 18 έτη τη ζωής τους δεν έχουν άλλη επιλογή από το να βγουν στην κοινωνία, έστω κι αν είναι εντελώς απροετοίµαστα. Αυτή την αδυναµία εµείς προσπαθούµε να την εξοµαλύνουµε φροντίζοντας να είµαστε πραγµατική «οικογένεια» για ένα παιδί που στα πρώτα βήµατα της ενήλικης ζωής οφείλει να έχει αναπτύξει γνώσεις και δεξιότητες για να µπορέσει σταδιακά να συµπεριληφθεί στο κοινωνικό σύνολο και να επιβιώσει αξιοπρεπώς.
Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη προσέγγιση για τα νέα κορίτσια;
Δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη προσέγγιση µε βάση το φύλο. Στον πυρήνα της φιλοσοφίας µας βρίσκεται η αρχή της συµπερίληψης, δηλαδή, ότι κάθε ωφελούµενος είναι αποδέκτης των επιστηµονικά σχεδιασµένων προγραµµάτων µας και στη συνέχεια – όπου κρίνεται περισσότερο αναγκαίο – η προσέγγιση που υιοθετούµε αποκτά εξατοµικευµένο χαρακτήρα. Η εξατοµίκευση έρχεται ως φυσικό επακόλουθο της προσπάθειας που καταβάλλει κάθε ωφελούµενος να εξελιχθεί, ξεπερνώντας τις δυσκολίες του παρελθόντος, µε γνώµονα τη διερεύνηση των ενδιαφερόντων, των κλίσεων και δεξιοτήτων που διαθέτει η κάθε ξεχωριστή προσωπικότητα.
Με δεδοµένο ότι το µεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών που προέρχονται από περιβάλλοντα ιδρυµατικής φροντίδας έχουν υποστεί -ανεξαρτήτως φύλου- σε ορισµένη φάση της ζωής τους κάποια µορφή κακοποίησης (λεκτική, ψυχοσυναισθηµατική, σωµατική) ή κάποια απώλεια οικείων τους προσώπων, η προσέγγιση πρέπει να επικεντρώνεται στην ολιστική ενδυνάµωση ώστε τα παιδιά αυτά να ξαναβρούν το νόηµα της ζωής και να κυνηγήσουν τα όνειρά τους µέσα από επιτεύξιµους στόχους, άλλοτε µικρούς και άλλοτε µεγάλους.
Αναφορικά με την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών και γνώσεων σε νέους 18-25 ετών αναπτύξτε μας περισσότερο τι είδους δράσεις και πρωτοβουλίες υιοθετείτε και σε ποιο βαθμό ενδυναμώνετε αυτά τα μέλη της Κοινωνίας προς την κατεύθυνση επαγγελμάτων ή skills που ανήκουν στο STEM και την Πληροφορική;
Για τους νέους ενήλικες, ηλικίας 18-25 ετών, έχουµε αναπτύξει µε τη συνδροµή του εξειδικευµένου επιστηµονικού προσωπικού της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ ένα καινοτόµο πρόγραµµα αυτονόµησης, υιοθετώντας καλές πρακτικές που εφαρµόζονται διεθνώς. Στόχος του προγράµµατος είναι να βοηθήσει τους νέους να αποδεσµευτούν από την ιδρυµατική φροντίδα και να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να µεταβούν οµαλά και ολοκληρωµένα στην αυτόνοµη ενήλικη ζωή.
Η αποϊδρυµατοποίηση και ανεξαρτητοποίηση του παραπάνω πληθυσµού βρίσκονται στον πυρήνα της αποστολής της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ, για αυτό έχουµε φροντίσει το πρόγραµµα αυτονόµησης να είναι πολυδιάστατο, προσφέροντας στους ωφελούµενους – πέραν της επιδότησης ενοικίου και της κάλυψης δαπανών για σπουδές – δράσεις κοινωνικών δεξιοτήτων που συµβάλλουν στην εξοικείωση των νεαρών ενηλίκων µε τις υποχρεώσεις της καθηµερινότητας (π.χ. διεκπεραίωση διαδικασιών µε φορείς του δηµοσίου, µε ΔΕΚΟ κ.λπ.).
Επίσης, σε συνεργασία µε φορείς όπως είναι η Adecco και η KPMG προσφέρουµε στους ωφελούµενους σεµινάρια συµβουλευτικής σταδιοδροµίας για την καλύτερη δυνατή προετοιµασία τους πριν την ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Πρόσφατα είχαµε τη χαρά να λάβουµε µια δωρεά από το τον φορέα The Community Foundation for Ireland χάρη στην οποία θα µπορέσουµε να εξασφαλίσουµε στους ωφελούµενους της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ, µεταξύ άλλων, ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων µέσα από την αξιοποίηση µιας ευρείας γκάµας ψηφιακών εργαλείων και εφαρµογών.
Πόσο βοηθάει στην πράξη ένα πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για τα παιδιά και τους νέους; Τί άλλο πρέπει να γίνει και ποιες είναι οι προκλήσεις της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ για το 2023;
Δεδοµένου ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα παιδιά ή οι νεαροί ενήλικες, που προέρχονται από περιβάλλοντα ιδρυµατικής περίθαλψης, έχουν αποµακρυνθεί από το οικείο τους περιβάλλον γιατί έχει κριθεί κακοποιητικό ή ακατάλληλο, το πρόγραµµα ψυχοκοινωνικής ενδυνάµωσης που προσφέρει η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ (ατοµικές συνεδρίες ψυχοθεραπείας, ψυχιατρική εκτίµηση, δράσεις ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων, ψυχοεκπαιδευτικά προγράµµατα προαγωγής της ψυχικής υγείας) συµβάλλει στην οµαλή ψυχοκοινωνική λειτουργικότητα των ωφελούµενων και στην επιτυχή διαχείριση ποικίλων ζητηµάτων που αφορούν στην (ηµι)αυτονόµησή τους. Πιο συγκεκριµένα, συντελεί στην καλλιέργεια της έκφρασης των συναισθηµάτων, στη βελτίωση της εικόνας του εαυτού, στην καλλιέργεια επικοινωνιακών καθηµερινών δεξιοτήτων και στην εν γένει βελτίωση της συναισθηµατικής τους ωριµότητας και έκφρασης.
Η βασική πρόκληση που αντιµετωπίζει η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ για το 2023 είναι να µπορέσει να πείσει ακόµη περισσότερους δωρητές-υποστηρικτές να στηρίξουν το έργο της προκειµένου να µπορέσουµε ως φορέας να προσφέρουµε υπηρεσίες σε ακόµα περισσότερα παιδιά που βρίσκονται σε ανάγκη. Έχοντας καταγράψει πριν δύο χρόνια όλες τις δοµές παιδικής προστασίας της χώρας και έχοντας κάνει εκτίµηση αναγκών σε αντιπροσωπευτικό δείγµα από αυτές, µπορούµε να πούµε µε βεβαιότητα ότι οι ελλείψεις των παιδιών είναι πολλές και συνεχώς πολλαπλασιάζονται. Συνεπώς, όλοι µαζί οι φορείς που δραστηριοποιούµαστε στο πεδίο της παιδικής προστασίας -Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Συνήγορος του Παιδιού, περιφέρειες- µαζί µε τον εταιρικό κόσµο στο πλαίσιο συνεργειών ESG/CSR χρειάζεται να συµβάλουµε συλλογικά για την καλύτερη δυνατή κάλυψή τους. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ οραµατίζεται έναν κόσµο χωρίς ανισότητες και διακρίσεις για όλα τα παιδιά της σηµερινής πολυπολιτισµικής κοινωνίας.
Όποιος επιθυµεί µπορεί να στηρίξει το έργο µας απευθείας από την ιστοσελίδα µας (https://www.exelixizois.org/) πατώντας το κουµπί «δωρεά» σε σχήµα καρδιάς, χαρίζοντας χαµόγελα σε εφήβους (16-18 ετών) και νεαρούς ενήλικες (18-25 ετών) που το έχουν περισσότερο ανάγκη.