ΣΤΗ: ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ
Η Γιώτα Παπαρίδου, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας, δεν χρειάζεται συστάσεις. Εργάζεται σκληρά για τον κλάδο και τις επιχειρήσεις – μέλη του ΣΕΠΕ και μιλάει στο WID για όσα απασχολούν τις επιχειρήσεις, τις γυναίκες επιχειρηματίες και στελέχη και τον δρόμο που έχουμε ακόμη να διανύσουμε για να μιλάμε για ευρωπαϊκούς όρους αγοράς για μια Κοινωνία ισότιμη προς όλους και φυσικά για το εργασιακό περιβάλλον του STEM που θεωρείται ανδροκρατούμενο.
Έχετε δηλώσει ότι η μετάβαση σε έναν νέο ψηφιακό κόσμο συνιστά “παγκόσμια επιταγή”. Σε ποιο βαθμό υπάρχει υστέρηση στη μετάβαση αυτή για τις γυναίκες;
Η κοινωνία είναι γεμάτη ανισότητες, αντιθέσεις και αντιφάσεις. Τα στοιχεία αυτά δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν από την επιχειρηματική δραστηριότητα και από την προσπάθεια που γίνεται για τη μετάβαση σε μια νέα ψηφιακή εποχή.
Αναφέρω ενδεικτικά ότι -σύμφωνα με τα στοιχεία του Sedex- ενώ, παγκοσμίως, οι γυναίκες αποτελούν σχεδόν το μισό εργατικό δυναμικό, μόνο το 27% κατέχει θέσεις διοίκησης. Ενώ, το 60% των αποφοίτων πανεπιστημίων στην Ευρώπη είναι γυναίκες, οι επιχειρήσεις που επενδύουν στις γυναίκες σε διευθυντικό επίπεδο, είναι μόλις 15%.
Βασικός και διαχρονικός στόχος των εταιρειών του κλάδου ψηφιακής τεχνολογίας είναι να υποστηρίζουν καθημερινά την προσωπική εξέλιξη, αλλά και την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να αναδεικνύουν συστηματικά την αξία της ισότητας των δύο φύλων και να ενθαρρύνουν απαρέγκλιτα, την εξέλιξη και τη σύνθεση διαφορετικών στοιχείων για την απόκτηση συγκριτικού πλεονεκτήματος.
Σε αυτό το περιβάλλον, η ισότιμη θέση της γυναίκας είναι δεδομένη και αδιαπραγμάτευτη και αποτελεί κρίσιμη παράμετρο και αναγκαία προϋπόθεση για τη συνολική επιτυχία. Υπάρχουν εξαιρετικές γυναίκες, οι οποίες, δυστυχώς ακόμη και σήμερα, δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες εξέλιξης με τους άντρες.
Το πρόβλημα είναι διαχρονικό, βαθύ και πολυδιάστατο. Όπως και κάθε διάκριση άλλωστε. Για να πετύχουμε την αλλαγή που απαιτείται, χρειάζεται να βαδίσουμε με επιμονή και προσήλωση στην ουσιαστική αποδοχή και εφαρμογή νέων πρακτικών, με στόχο την αλλαγή της νοοτροπίας, που κυριαρχεί συχνά. Απαραίτητη προϋπόθεση για τον παραπάνω στόχο είναι οι τομές, που πρέπει να γίνουν στην παιδεία και την καλλιέργεια των ανθρώπων -με την ευρεία έννοια- με στόχο την υιοθέτηση μιας κουλτούρας, η οποία θα ενισχύει την ισοτιμία και θα αποτρέπει τις διακρίσεις και τους αποκλεισμούς. Χρειάζονται, δυστυχώς, να γίνουν πολλές ακόμη προσπάθειες και παρεμβάσεις σε θεσμικό, κοινωνικό, πολιτικό και εταιρικό επίπεδο, για να σπάσουν εδραιωμένα στερεότυπα.
Επανέρχομαι στην ευθύνη των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να ηγηθούν αυτής της προσπάθειας, καθώς η διαμόρφωση ανοιχτής εταιρικής κουλτούρας είναι προς όφελός τους, όχι μόνο για λόγους δικαιοσύνης και πολιτισμού, αλλά και πολλαπλασιασμού της ίδιας της αξίας τους.
Η ψηφιακή τεχνολογία είναι ένα ισχυρό πεδίο δράσης και διάκρισης, με ίσες ευκαιρίες και εργασιακή ισότητα για κάθε εργαζόμενο, ανεξαρτήτως φύλου. Ίσως αυτό να ταιριάζει και με τη φύση της δουλειάς μας. Αν δεν απαιτείται η φυσική μας παρουσία για την πλειονότητα των δραστηριοτήτων μας, γιατί να έχει ιδιαίτερη σημασία για τις επιχειρήσεις της ψηφιακής τεχνολογίας το φύλο των εργαζομένων;
Βασικός και διαχρονικός στόχος των εταιρειών του κλάδου ψηφιακής τεχνολογίας είναι να υποστηρίζουν καθημερινά την προσωπική εξέλιξη, αλλά και την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών. Στόχος ο οποίος, όμως, προϋποθέτει τρείς βασικές παραμέτρους:
Αρχικά, την υιοθέτηση μιας αξιοκρατικής φιλοσοφίας, από την στιγμή που προσελκύουμε ταλέντα από την αγορά. Κατά τη διάρκεια της καριέρας τους οφείλουμε να έχουμε μια πολύ ισορροπημένη προσέγγιση στην επιλογή, δίνοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους, ανεπηρέαστοι από στερεότυπα και προκαταλήψεις, που κάποια στιγμή πρέπει να αποτελέσουν, οριστικά, παρελθόν.
Δεύτερον, την ανάπτυξη ενός μεγάλου δικτύου υποστήριξης και διαρκούς προσφοράς ευκαιριών εκμάθησης και προσωπικής εξέλιξης των δεξιοτήτων τους (επιμορφωτικά σεμινάρια, παροχή κατάλληλων κινήτρων, κ.α.), ώστε να προσελκύουμε και να αναδεικνύουμε ικανά στελέχη. Δημιουργώντας, όμως, παράλληλα τις προϋποθέσεις, ώστε η κάθε γυναίκα να πρωταγωνιστεί απρόσκοπτα στον χώρο εργασίας της, με την αξία και την προσπάθειά της.
Και τρίτον, τη δημιουργία και ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος, που διασφαλίζει την πολυπόθητη ισορροπία μεταξύ της εξέλιξης στην προσωπική ζωή και της ανέλιξης στην επαγγελματική πορεία.
Ο κλάδος των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στηρίζεται στη δύναμη της γνώσης και της διαρκούς εκπαίδευσης, αποτελεί τον κατεξοχήν συνυφασμένο τομέα με τη διαρκή εξέλιξη και την καινοτομία, τόσο σε επίπεδο ανακαλύψεων, όσο και σε επίπεδο προσωπικής ανέλιξης, με πολλά παραδείγματα γυναικών, οι οποίες ανελίχθηκαν σε ανώτατες θέσεις ευθύνης στις επιχειρήσεις ή έγιναν οι ίδιες επιχειρηματίες. Η ισοτιμία, όπως και η ψηφιακή τεχνολογία, αποτελούν εδώ και καιρό, a priori, κοινό παρονομαστή, βασικό πυλώνα ανάπτυξης και ευημερίας κάθε σύγχρονης κοινωνίας.
Υπάρχουν προγράμματα στήριξης γυναικών που θεωρείτε αξιόλογα για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα;
Υπάρχουν, αλλά δεν είναι αρκετά και ολοκληρωμένα. Η Πολιτεία οφείλει να εκμεταλλευθεί στον μέγιστο βαθμό όλα τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας αλλά και να στηρίξει τη συγκεκριμένη προσπάθεια με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων σε εθνικό επίπεδο. Οφείλει να προχωρήσει σε έναν ουσιαστικό και ειλικρινή διάλογο με όλες τις ενδιαφερόμενες και σχετιζόμενες με το θέμα παραγωγικές δυνάμεις, για τη διαμόρφωση ενός εθνικού πλαισίου δράσης και διεκδίκησης πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οφείλει να προχωρήσει σε εφαρμογή πολιτικών, οι οποίες να ενθαρρύνουν τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, ειδικά στις περιπτώσεις που η συγκεκριμένη δραστηριότητα χαρακτηρίζεται από καινοτομία και κατά συνέπεια, μπορεί να ενισχύσει τη χώρα μας στον διεθνή ανταγωνισμό και γιατί όχι, υπό προϋποθέσεις και στην πρωτοπορία μίας επιχειρηματικής δράσης. Η αλήθεια είναι πως η γυναίκα-επιχειρηματίας δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τα προβλήματα που εδράζονται στη μακρόχρονη οικονομική κρίση, η οποία πλήττει τη χώρα μας. Καλείται να αντιμετωπίσει την επιφυλακτικότητα, τη δυσπιστία αλλά και την προκατάληψη, ακόμη και από συνεργάτες της. Πολλώ δε μάλλον, από άνδρες με αναχρονιστικές αντιλήψεις, με τους οποίους είναι υποχρεωμένη να συναλλαγεί στο πλαίσιο της δραστηριότητας της. Και αναφέρομαι και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Αν για κάποιον άνδρα επιχειρηματία κάποια πράγματα θεωρούνται δεδομένα, μία γυναίκα, δυστυχώς, καλείται να δίνει καθημερινά εξετάσεις.
Πώς σας βλέπουν οι άνδρες – εκπρόσωποι στον Σύνδεσμο σε έναν τόσο ανδροκρατούμενο κλάδο;
Μπορεί, όπως λέτε, ο κλάδος να είναι ανδροκρατούμενος, αλλά αυτό δεν με απασχόλησε ποτέ. Οι άνδρες, οι οποίοι δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στον χώρο μας, δεν διακατέχονται ευτυχώς από σεξιστικές και ρατσιστικές αντιλήψεις, που αφορούν στο φύλο. Εάν ίσχυε το αντίθετο, άλλωστε, δεν θα είχα εκλεγεί πρόεδρος του ΣΕΠΕ. Ασκώ τα καθήκοντά μου, με αποκλειστικό γνώμονα την υπεράσπιση των συμφερόντων του κλάδου, τη συμμετοχή του στην ανάπτυξη της χώρας. Πιστεύω ότι κρίνομαι από τα μέλη του Συνδέσμου μας, αποκλειστικά και μόνο, από το εάν υπηρετώ σωστά ή όχι, αποτελεσματικά ή μη τους παραπάνω στόχους.
Αλλά και στην καριέρα μου μέχρι σήμερα, παρά το ότι έχω συναντήσει και φυλετικές προκαταλήψεις, βασισμένες σε στερεότυπα άλλων εποχών, ποτέ δεν με επηρέασαν, αλλά πάντοτε τα θεωρούσα ως ένα ακόμα κίνητρο να αποδείξω πως δεν είναι έτσι.
Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που πιστεύετε ότι διαθέτετε ως γυναίκα τα οποία στη θητεία σας στον ΣΕΠΕ πρόσθεσαν στην εξωστρέφεια, τη δράση και την επικοινωνία του κλάδου της Πληροφορικής και Επικοινωνιών;
Δεν μου αρέσει να μιλάω για τον εαυτό μου ή για αυτό που πολλοί ονομάζουν -συχνά αβασάνιστα- ταλέντο, ικανότητα, γνώση ή οτιδήποτε άλλο. Για να απαντήσω, όμως, στην ερώτησή σας, θα σας πως είμαι διαρκώς προσηλωμένη στην επίτευξη των στόχων του Συνδέσμου μας. Μελετάω διαρκώς τα δεδομένα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, για να συμβάλλω αποτελεσματικά στη διαμόρφωση της στρατηγικής για τον ΣΕΠΕ. Έχω πείσμα -πιστεύω με την καλή έννοια- και δεν εγκαταλείπω ποτέ την προσπάθεια, πριν τελεσφορήσει θετικά για τον κλάδο μας. Είμαι εργασιομανής, προσπαθώντας παράλληλα η συγκεκριμένη επιλογή μου να μην επιβαρύνει τους συνεργάτες μου. Μετά από τόσα χρόνια εργασίας, έχω μάθει, σε έναν ικανοποιητικό βαθμό, να “διαβάζω” τους ανθρώπους και να ξέρω τι μπορώ να περιμένω από τον καθένα και την καθεμία. Προσπαθώ και πιστεύω ότι τα καταφέρνω, να είμαι δίκαιη με τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι, σε όλα τα επίπεδα. Δεν πιστεύω, λοιπόν, ότι υπάρχει κάποιο “ιδιαίτερο” χαρακτηριστικό, το οποίο να με διαφοροποιεί, ως γυναίκα, από κάποιον άνδρα σε αυτήν τη θέση.
Τί συμβουλεύετε τις νέες εργαζόμενες που εργάζονται στον κλάδο του STEM και της Πληροφορικής και σε ποιο βαθμό πρέπει να παροτρύνουμε τα νέα κορίτσια να σπουδάζουν αυτούς τους κλάδους;
Να πιστεύουν στις δυνάμεις τους και στις ικανότητές τους. Να μην παραιτούνται στις πρώτες δυσκολίες. Να θέτουν στόχους και να τους κατακτούν. Να έχουν φιλοδοξία, αλλά όχι ματαιοδοξία. Να νιώθουν ισότιμες με τους άνδρες και να υπερασπίζονται το δίκαιο. Να μην είναι υπέρμετρα ανταγωνιστικές, αλλά να γνωρίζουν ότι η επιτυχία -και η δική τους- είναι, τις περισσότερες φορές, απότοκος της ομαδικής εργασίας. Για τα νέα κορίτσια, που θέλουν να σπουδάσουν σε αντικείμενα που αφορούν στον κλάδο μας, μόνο ένα: Καλώς ήρθατε σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις και προοπτικές.