Αφροδίτη Κράβαρη: Επικοινωνιολόγος, Branding & Communication Architect

Συνέντευξη στον Χρήστο Κοτσακά

Σε μια εποχή όπου η ψηφιακή επικοινωνία και το branding διαμορφώνουν το επαγγελματικό τοπίο, η Αφροδίτη Κράβαρη, Επικοινωνιολόγος, Branding & Communication Architect, επαγγελματίας με σημαντική πορεία στον χώρο της επικοινωνίας, μοιράζεται τις πολύτιμες εμπειρίες και γνώσεις της. Από τις προκλήσεις της πολιτικής επικοινωνίας μέχρι την ενδυνάμωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, αποκαλύπτει τη σημασία του personal branding και την ανάγκη για διαρκή εξέλιξη σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται ασταμάτητα. Αναδεικνύοντας τη δύναμη της ειλικρίνειας, της σκληρής δουλειάς και της συνεχούς μάθησης, η κ. Κράβαρη προσφέρει πολύτιμες συμβουλές για τους νέους επαγγελματίες που επιδιώκουν να διακριθούν και να ξεχωρίσουν στο σύγχρονο επι- χειρηματικό περιβάλλον!

Τί ήταν αυτό που σας ώθησε να δραστηριοποιηθείτε στον τομέα της επικοινωνίας και του branding; Υπήρξε κά- ποιο συγκεκριμένο γεγονός ή άτομο που σας ενέπνευσε;

Το γεγονός που με ενέπνευσε ήταν η διορατικότητα της ανάδυσης του νέου ψηφιακού κόσμου, που στα μάτια μου ήταν το λιγότερο ελκυστική. Οι παραδοσιακές μορφές επικοινωνίας έδωσαν τη θέση τους στο υπερόπλο του διαδικτύου και όλα άλλαξαν ταχύτατα, σε σημείο που πλέον δε θυμόμαστε πως λειτουργούσε ο κόσμος πριν από αυτό. Κάθε μορφή επικοινωνίας πλέον είναι και ψηφιακή (η παραδοσιακή συσκευή τηλεφώνου εκλείπει πια και θεωρείται vintage, με το smartphone να αποτελεί την προέκταση του χεριού μας, τα γράμματα δίνουν τη θέση τους στα email και οι κοινωνικές συναναστροφές/γνωριμίες και συζητήσεις αποτελούν παρελθόν, προωθώντας ψηφιακά κάθε μορφή κοινότητας).

Τεχνητή νοημοσύνη, πρακτικές και συστήματα έξυπνων μηχανών, τρισδιάστατες εικονοποιήσεις.

Στη δική μου οπτική, όλο το φάσμα της παραδοσιακής και ψηφιακής επικοινωνίας αποτέλεσε πεδίο δόξης λαμπρό, ώστε πολύ έγκαιρα να διακρίνω την τεράστια μεταστροφή που θα κατέκλυζε τον κόσμο μας, να διαβάσω, να εκπαιδευτώ, να εξειδικευτώ και να θέλω να δουλεύω με ανθρώπους που πάντα ήξεραν περισσότερα από μένα, για να μαθαίνω από εκεί- νους. Δεν είχα ποτέ μέντορα.

Με βοήθησε πολύ όμως -πράγμα που κάνω μέχρι και σήμερα- το γεγονός ότι πάντα μελετούσα τις πρακτικές του εξωτερι- κού.

Η Αμερική με διδάσκει πάντα: οι άνθρωποί της, οι πρακτικές της, ο ανταγωνισμός της, οι ευκαιρίες της.

Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μια εμπειρία που αντιμετωπίσατε, κάποιο σημαντικό επαγγελματικό εμπόδιο ή πρόκληση, και τον τρόπο με τον οποίο την ξεπεράσατε;

Από τις μεγαλύτερες επαγγελματικές προκλήσεις που έχω αντιμετωπίσει είναι να πάρω έναν απλό άνθρωπο της διπλανής πόρτας και να τον μεταμορφώσω (τόσο παραδοσιακά όσο και ψηφιακά) σε persona που διεκδίκησε δημαρχεία ως outsider, αλλά και την κέρδισε.

Η σχέση του επικοινωνιολόγου με τον πελάτη του σε προσωπικό επίπεδο, είναι σαν αυτή του γιατρού ή του δικηγόρου. Προϋποθέτει απόλυτη ειλικρίνεια μεταξύ τους. Η διαδικασία του personal branding, του image making, της εκπαίδευσης στη μη λεκτική επικοινωνία, στην εκφορά του λόγου και στη χάραξη μια ευρείας στρατηγικής με προσήλωση στον τελικό στόχο, είναι για μένα πολύ ελκυστική.

Για να αναλάβω βεβαίως, χρειάζεται να δω εξαρχής στα μάτια κάποιου την ανυποχώρητη θέλησή του. Ευτυχώς, μπορώ να διακρίνω και έχω τη διορατικότητα να νιώθω με μια ματιά μέχρι που μπορώ να φτάσω και τι να πετύχω με τον καθένα. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, αντιμετωπίσαμε πάμπολλα προβλήματα, σκάνδαλα, πισώπλατα μαχαιρώματα, αλλά βγήκαμε νικητές. Θέλει γερό στομάχι η πολιτική και γενικότερα η πολιτική επικοινωνία, που όταν οι άνθρωποι δεν έχουν εμπειρία από το χώρο, είναι πολύ εύκολο να λυγίσουν, να απογοητευτούν, να τα παρατήσουν.

Η δουλειά μου είναι να είμαι εκεί για να σηκώσω αυτόν που πέφτει και να του δείχνω τον τρόπο και τα βήματα για να πετύχει το στόχο του – αρκεί να με εμπιστευτεί, γιατί συνήθως οι πρακτικές μου και η στρατηγική μου αντικρούεται με την άποψη που έχουν οι ίδιοι.

Πώς βλέπετε την εξέλιξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας και το μέλλον της, στην Ελλάδα; Είναι εύκολο για μια γυναίκα να δραστηριοποιηθεί στο επιχειρείν, σήμερα;

Το ότι είναι γυναίκα, αρκεί. Μια γυναίκα μπορεί να φέρει εις πέρας πολλαπλούς ρόλους, αρκεί να τους θέλει όλους εξίσου το ίδιο.

Και παραθέτω μερικά χαρακτηριστικά γένους θηλυκού που οι γυναίκες διαθέτουν εκ φύσεως και μπορούν να εκμεταλλευ- τούν στην προσπάθειά τους προς ανέλιξη: υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη που βοηθά στην αποτελεσματική διαχεί- ριση κρίσεων, lifelong learners, οργάνωση/αντοχή κι ευελιξία στις επικοινωνίες και συνεργασίες, αυτοέλεγχο, διαίσθηση, ένστικτο, αυτοπαρακίνηση και αποτελεσματικότητα. Στο τέλος της μέρας, είναι οι επιχειρηματίες του «get the job done». Βάσει αυτών των φύσει και θέσει χαρακτηριστικών, μπορούν να διεκδικήσουν και να κάνουν θαύματα.

Από την άλλη πλευρά όμως, δεν είναι θέμα φύλου, αλλά κινήτρων και διαδικασιών που προσφέρει η Πολιτεία. Τα σημαντι- κότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση, έλλειψη καθοδήγησης και συμβουλευτικής στα πρώτα βήματα έναρξης μιας επιχείρησης, έλλειψη ευκαιριών επαγγελματικής δικτύωσης και το περιβόητο φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» μέσα από στερεότυπα και προκαταλήψεις που δεν αφορούν πια μόνο σε επιχειρησιακό πεδίο, αλλά απλώνονται σα γάγγραινα σε όλα τα κοινωνικά θέματα δυστυχώς.

Γιατί θεωρείτε ότι το personal branding είναι σημαντικό για τις γυναίκες στη σημερινή εποχή; Τί προσφέρει, ποια τα οφέλη του;

Το personal branding δεν έχει να κάνει με το φύλο. Έχει να κάνει με το πώς πουλάς τον εαυτό σου. Δεν υπάρχει προϊόν, το προϊόν είσαι εσύ. Όποιος κι αν είσαι εσύ. Ο τρόπος που μιλάς, το ύφος, η χροιά σου, η γλώσσα του σώματος, ο τρόπος που γράφεις, που ντύνεσαι, η επιλογή των λέξεων/των χρωμάτων που χρησιμοποιείς, ο τρόπος που προσεγγίζεις κόσμο, που περπατάς… συμβαδίζουν με το style, το επάγγελμα και την εικόνα σου; Όσο καλύτερα επικοινωνείς το «πακέτο» σου, τόσο ευκολότερα διαφοροποιείσαι από τον ανταγωνιστή σου, αλλά και στα μάτια του κοινού που μπορεί πλέον να σε ψάξει και να μάθει για σένα πολύ εύκολα. Πόσες φορές δεν έχουμε googlάρει κάποιον για να δούμε τη ψηφιακή του παρουσία;

Τί μπορεί να είναι λοιπόν περισσότερο σημαντικό από το να προηγείται η φήμη σου σε κάποιον πολύ πριν σε γνωρίσει; Το personal branding σε φυσική και ψηφιακή παρουσία διαμορφώνει την ολότητα της εικόνας σου ως επαγγελματία.

Βεβαίως, υπάρχουν εξίσου σημαντικά skills που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για να εναρμονίζεται πλήρως η εικόνα που «χτίζουμε/δημιουργούμε» με εκείνη που σε φυσική παρουσία έρχεται ο επαγγελματίας σε επαφή με τους άλλους: ειλικρίνεια και εξαιρετική επικοινωνιακή προσέγγιση.

Αν θα προσφέρατε μια και μόνο συμβουλή σε μια νέα γυναίκα που ξεκινά τη δική της επιχείρηση -ή την επαγγελ- ματική της δραστηριοποίηση- ποια θα ήταν αυτή; Ποιο είναι το σημαντικότερο tip;

Το σημαντικότερο tip είναι ότι για να σε πάρουν σοβαρά, πρέπει να μάθεις να παίζεις καλά το παιχνίδι. Και το παιχνίδι έχει κανόνες και ρήτρες. Όπως έχω πει και παλιότερα, ο τρόπος που θα επιλέξεις να «τοποθετήσεις» τον εαυτό σου στην επιχειρηματική αρένα (positioning), καθορίζει αν είσαι παίκτης ή παράπλευρη απώλεια στα τραπέζια που κλείνονται συ- νεργασίες, επισυνάπτονται στρατηγικές συμμαχίες και καθορίζονται επερχόμενοι οικονομικοί δείκτες.

Ως εκ τούτου, πιστεύω πως κάθε γυναίκα πρέπει να επενδύει στη σοβαρότητα, στην οργάνωση, στις επαφές με τους σωστούς ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις, στη συνεχή προσπάθεια και στη σκληρή δουλειά. Παράλληλα με όλους τους ρόλους. Μια γυναίκα μπορεί να είναι ταυτόχρονα εξαιρετική επαγγελματίας, σύντροφος, φίλη, μητέρα.

Σε προσωπικό επίπεδο, ποιο είναι το πιο σημαντικό «μάθημα», αν θέλετε, που έχετε πάρει από την επαγγελματι- κή σας διαδρομή μέχρι και αυτή τη στιγμή;

Το σημαντικότερο μάθημα είναι να μην εμπιστεύεσαι κανέναν επαγγελματικά. Ο καθένας -ακόμα και οι πιο κοντινοί συ- νεργάτες σου ή κάποιος που πίστευες πως μπορείς να επενδύσεις σε κάτι μαζί του- μπορεί να «σου τη φέρει» με μεγάλη ευκολία και να το αποδώσει στην σκληρότητα και τον ανταγωνισμό που πρέπει να υπάρχει στον επαγγελματικό στίβο. Προσωπικά, καλώς ή κακώς, δε λειτουργώ έτσι.

Πιστεύω στον άνθρωπο και θεωρώ πως υπάρχει πάντα τρόπος να του βγάζεις τα πιο καλά στοιχεία του χαρακτήρα του. Η εμπιστοσύνη για μένα δε χαρίζεται, αλλά χτίζεται σε όλους τους τομείς στο loyalty και στις μακροχρόνιες συνεργασίες.

Ένα ακόμα μάθημα είναι ότι επαγγελματικά δεν σου επιτρέπεται να είσαι αφελής ή αδιάβαστος – πρέπει να καλλιεργείς μόνιμα τις διαπραγματευτικές, διπλωματικές και επικοινωνιακές σου δεξιότητες. Άλλο ένα μάθημα, τέλος, είναι να μη μπλέκεις τις φιλίες με τη δουλειά και να μην περιμένεις τίποτα από κανέναν. Να στηρίζεσαι στις δυνάμεις και κυρίως στις γνώσεις σου. Τη γνώση δεν μπορεί να σου την πάρει ποτέ κανείς.

Προς το τέλος, τί είναι αυτό που σας παρακινεί και σας ωθεί να συνεχίζετε να εξελίσσεστε επαγγελματικά;

Η διαρκής εξέλιξη οφείλεται στο γεγονός πως είμαι εκ φύσεως lifelong learner. Στο επάγγελμά μας, αυτά που γνωρίζεις σήμερα, μπορεί σε τρεις μήνες από σήμερα να μην ισχύουν. Πάντα υπάρχει το φαινόμενο FOMO (fear of missing out) γιατί από αυτό εξαρτάται το positioning ενός επαγγελματία στον τομέα του. Αν γνωρίζω λιγότερα, αν δεν είμαι updated, αν δε μπορώ να αντεπεξέλθω σε όλη τη γκάμα υπηρεσιών σε αυτό που εξειδικεύομαι, θα έρθει κάποιος άλλος που το κάνει καλύτερα από μένα. Επομένως, η διαρκής εκπαίδευση, ενημέρωση και το διάβασμα είναι σε μόνιμη βάση η συνεχής αυτοπαρακίνηση. Συνεχίζω και θα συνεχίζω γιατί λατρεύω τη δουλειά μου και, ως γνωστόν, όταν κάνεις αυτό που αγαπάς, ποτέ δεν το βλέπεις ως απλή δουλειά.

Οι άμεσοι και καλά επιλεγμένοι συνεργάτες μου που διαθέτουν το ίδιο mindset με μένα, το feedback που λαμβάνω από πελάτες για ποιοτική και out of the box αποτελεσματικότητα στα έργα και το challenge της άμεσα και διαρκώς μεταβαλλό- μενης τεχνολογικά εποχής μας, είναι ένα πολύ ελκυστικό τρίπτυχο στα μάτια μου για να είμαι self motivated.

Πώς φαντάζεστε το μέλλον της επικοινωνίας και του branding τα επόμενα χρόνια; Ποιο είναι το όραμά σας για τον συγκεκριμένο τομέα και ποια τα δικά σας, επόμενα βήματα;

Θα επέλθουν ριζικές αλλαγές ως προς τον τρόπο, τους μηχανισμούς και το μέσο. Θα μπορώ να εμφανιστώ με ολόγραμμα, να έχω τη δική μου εταιρεία στο Metaverse ή ακόμα και να λαμβάνω απαντήσεις από AI που να περιέχουν EQ. Για όσο θα υπάρχει όμως ανθρώπινο είδος, ποτέ και τίποτα δε θα μπορέσει να αντικαταστήσει την ανθρώπινη επαφή, την ανθρώπινη δημιουργικότητα και το πολυδαίδαλο χαοτικό matrix συναισθημάτων που κατακλύζει τον ανθρώπινο νου και σώμα.

Βάσει αυτού του δεδομένου, η επικοινωνία και το branding θα στηρίζεται πάντα στην μεταφορά μηνυμάτων από ένα πομπό σε ένα δέκτη, ασχέτως αν αλλάζει το μέσο και το μήνυμα.

Η ζωή είναι απρόβλεπτη, το ίδιο και η δημιουργικότητα και εφευρετικότητα του ανθρώπου. Αυτό που χρειάζεται είναι σύ- νεση ως προς το χειρισμό της δύναμης που θα έχουμε στα χέρια μας. Το δικό μου όραμα, ως προς τον τομέα μου, είναι η περαιτέρω εκπαίδευσή μου σε πρακτικές που αναδύονται, οι συνέργειες με άλλους θεματικούς τομείς και industries και το όνειρο για τη δημιουργία ενός boutique agency που δεν θα θυμίζει σε τίποτα τη νοοτροπία και τα ελληνικά δεδομένα.